
Đó là nhấn mạnh của Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà tại Hội nghị toàn quốc tập huấn chuyên môn, nghiệp vụ liên quan đến công tác tổ chức xây dựng Đảng, quản lý nhà nước, tổ chức và hoạt động của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị ở cấp xã (mới) vào chiều 14/6.
34 nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã
Bộ trưởng Nội vụ thông tin, ngày 16/6 tới đây, Quốc hội sẽ thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp và Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi).
Ngay sau đó, Chủ tịch Quốc hội sẽ thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội ký 34 nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã thuộc các tỉnh, thành phố sau sáp nhập.
"Những nội dung trên đều đang được triển khai đồng bộ, để đến ngày 1/7 tới đây, cả nước chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp với đầy đủ cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý và yêu cầu thực tiễn vì mục tiêu phát triển bền vững trong tương lai”, Bộ trưởng nói.

Theo Bộ trưởng, UBND cấp xã sẽ thực sự là tuyến đầu, là nơi thực hiện hóa mọi chính sách thành hành động cụ thể, là nơi mà người dân "chạm vào chính quyền hằng ngày".
Đối với Chủ tịch UBND xã, trong luật xác định có 17 nhiệm vụ, quyền hạn - tăng 10 nhiệm vụ quyền hạn; Chủ tịch UBND phường thì có 23 nhiệm vụ quyền hạn - tăng 12 nhiệm vụ quyền hạn so với luật hiện hành. Ngoài ra là các nhiệm vụ từ cấp huyện chuyển về...
Theo Bộ trưởng, với mô hình mới, UBND cấp xã, nhất là Chủ tịch UBND xã chính là hiện thân cụ thể nhất của chính quyền trong mắt nhân dân; là người lãnh đạo tại chỗ, người điều hành tại hiện trường và là người chịu trách nhiệm trực tiếp về hiệu quả quản trị tại địa phương.
"Vì vậy, hơn lúc nào hết, Chủ tịch UBND xã cần phải am hiểu về pháp luật, vững vàng về hành pháp và minh bạch, hành xử gần gũi với nhân dân để có thể đáp ứng được những yêu cầu nhiệm vụ trong việc điều hành của chính quyền địa phương cấp xã", Bộ trưởng nhấn mạnh.
Chủ tịch tỉnh có vai trò “nhạc trưởng”
Một điểm đáng chú ý trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp cũng như dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) đó là việc nâng tầm vị trí, vai trò, chức năng của UBND cấp tỉnh, từ một cơ quan quản lý hành chính thuần túy, trở thành một trung tâm điều hành thống nhất, thực thi pháp luật, chủ động và điều tiết phát triển bền vững tại địa phương.
"UBND cấp tỉnh được xác định là chủ thể quản trị địa phương toàn diện, điều hành trực tiếp toàn bộ hoạt động của hệ thống hành chính cấp tỉnh đến cấp xã; đồng thời là đầu mối kết nối, tổ chức thực thi pháp luật, chính sách công, chiến lược phát triển trên không gian địa phương, liên thông phân tầng đa ngành, từ trung ương đến cấp tỉnh và tỉnh với cấp xã. Những nhiệm vụ cũng là nơi thể hiện rõ tư duy hành chính kiến tạo, hành động và phục vụ nhân dân", Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh.
Chủ tịch UBND tỉnh không chỉ là người đứng đầu chính quyền hành chính cấp tỉnh, mà còn là "hạt nhân" điều hành, góp phần hiện thực hóa mô hình quản trị địa phương hiện đại.
Bộ trưởng Nội vụ cho hay, dự thảo luật lần này mở rộng nhóm nhiệm vụ độc lập của chủ tịch UBND cấp tỉnh từ 11 lên 23, thể hiện rõ vai trò "nhạc trưởng trong vận hành chính quyền địa phương".
Trong đó có 5 nhóm nhiệm vụ tiêu biểu là tổ chức, chỉ đạo thi hành pháp luật; điều hành thống nhất bộ máy hành chính từ tỉnh đến xã; phân cấp, ủy quyền mạnh mẽ và chủ động; quyết định thay mặt tập thể UBND khi cần thiết và xử lý các tình huống phát sinh vượt quá khả năng giải quyết của cấp dưới.
Đặc biệt, lần đầu tiên trong luật, chủ tịch UBND tỉnh được trao quyền trực tiếp phân cấp, ủy quyền cho cơ quan chuyên môn, đơn vị sự nghiệp, chính quyền cấp xã và các phó chủ tịch UBND. Điều này được kỳ vọng sẽ giúp khắc phục tình trạng trì trệ, ách tắc trong giải quyết công việc hành chính tại địa phương.
Bộ trưởng khẳng định, việc mở rộng thẩm quyền cho Chủ tịch UBND cấp tỉnh nhằm phát huy vai trò cá nhân, khắc phục tình trạng "mờ nhạt" vai trò của người đứng đầu, đồng thời mở rộng không gian hành động gắn với cơ chế kiểm soát quyền lực, thiết kế quyền lãnh đạo điều hành trực tiếp, không qua trung gian…


