Được sử dụng trong cuộc không kích gần đây tại Gulyaypole, tỉnh Zaporizhzhia (Ukraine) bởi máy bay Su-34 của Nga, FAB-1500, với sự hỗ trợ của Mô-đun Lập kế hoạch và Điều chỉnh phổ quát (UMPK), thể hiện bước tiến vượt bậc trong công nghệ vũ khí dẫn đường, mang lại lợi thế chiến thuật đáng kể.
Video: Bộ Quốc phòng Nga
FAB-1500: Sức mạnh hủy diệt trong thiết kế cổ điển
FAB-1500 là một trong những loại bom nặng nhất thuộc dòng FAB (bom nổ mạnh) do Liên Xô phát triển, với trọng lượng 1.500kg.
Bom có chiều dài khoảng 4m, đường kính 48cm, mang đầu đạn chứa 675kg chất nổ, thường là Tritonal hoặc hỗn hợp tương tự, tạo ra sức công phá tương đương hơn nửa tấn TNT.
Vỏ thép nặng hơn 800kg được thiết kế để tối đa hóa hiệu ứng nổ và mảnh văng, có khả năng tạo hố bom rộng tới 15m và xuyên thủng các công sự bê tông cốt thép.
Ban đầu, FAB-1500 được thiết kế như bom rơi tự do cho các máy bay ném bom chiến lược như Tu-22M3.
Tuy nhiên, sự xuất hiện của UMPK đã biến loại bom này thành một vũ khí dẫn đường chính xác, phù hợp với tác chiến hiện đại.
UMPK: Bước đột phá trong công nghệ dẫn đường
Mô-đun UMPK, do Tổng công ty Tên lửa chiến thuật Nga phát triển, là yếu tố then chốt đưa FAB-1500 từ vũ khí truyền thống sang một loại bom lượn tiên tiến.
UMPK bao gồm cánh gập và hệ thống dẫn đường tích hợp định vị quán tính với điều chỉnh vệ tinh (GLONASS), đạt độ chính xác với sai số vòng tròn chỉ khoảng 10m.
Bộ phận này tăng trọng lượng bom thêm khoảng 50kg, bao gồm cánh gập và đuôi hình chữ V, cải thiện tính khí động học để đạt tầm lượn lên đến 64km.
Khả năng lượn xa cho phép máy bay thả bom, như Su-34, hoạt động ngoài tầm bắn của các hệ thống phòng không tầm trung như Buk-M1 (khoảng 40km), giảm nguy cơ bị bắn hạ.
Hệ thống dẫn đường của UMPK kết hợp định vị quán tính với tín hiệu vệ tinh, đảm bảo độ chính xác ngay cả khi tín hiệu bị gây nhiễu, dù độ chính xác có thể giảm nhẹ trong trường hợp này.
Video: Bộ Quốc phòng Nga
Ứng dụng chiến trường
Trong cuộc không kích tại Gulyaypole, FAB-1500 được triển khai cùng bom FAB-500 bởi phi đội Su-34, nhắm vào các điểm triển khai và tập trung quân của Ukraine.
Video do Bộ Quốc phòng Nga công bố cho thấy các vụ nổ tạo ra đám mây bụi và mảnh vỡ lớn, chứng minh hiệu quả của FAB-1500 trong việc phá hủy mục tiêu kiên cố và gây thiệt hại trên diện rộng.
Với sức nổ mạnh mẽ, loại bom này đặc biệt hiệu quả đối với các boongke, công sự, hoặc tòa nhà lớn, trong khi tầm lượn xa giúp Nga duy trì lợi thế chiến thuật trước các hệ thống phòng không của Ukraine.
Tiến sĩ Pavel Luzin, chuyên gia về công nghệ quân sự Nga tại Trường Fletcher, Đại học Tufts, nhận định: “UMPK biến FAB-1500 thành một vũ khí chính xác với chi phí thấp, tận dụng kho dự trữ bom cũ khổng lồ của Nga. Điều này cho phép Nga duy trì áp lực chiến trường mà không cần đầu tư lớn vào các loại vũ khí mới.”
Từ góc độ phòng thủ, FAB-1500 đặt ra thách thức lớn cho Ukraine. Đại tá Mykola Savchuk, cựu sĩ quan Không quân Ukraine, cho biết: “Sức phá hủy của FAB-1500 là mối đe dọa nghiêm trọng đối với các công sự của chúng tôi. Khả năng lượn xa hạn chế thời gian phản ứng, khiến các hệ thống như Patriot khó triển khai hiệu quả do số lượng hạn chế.”
Ukraine hiện phụ thuộc vào các biện pháp như cảnh báo sớm và phân tán lực lượng, nhưng việc thiếu các hệ thống đánh chặn tiên tiến khiến việc đối phó với bom lượn ngày càng khó khăn.
Tầm quan trọng chiến lược
Sự phát triển và triển khai FAB-1500 với UMPK phản ánh xu hướng hiện đại hóa vũ khí cũ để đáp ứng yêu cầu tác chiến hiện đại. Ông Samuel Cranny-Evans, nhà nghiên cứu tại Viện Dịch vụ Thống nhất Hoàng gia, cho biết: “Việc Nga chuyển sang sử dụng bom lượn là phản ứng trước sự cải thiện của hệ thống phòng không Ukraine. FAB-1500 với UMPK mang lại sự cân bằng giữa tầm bắn và sức hủy diệt, giúp Nga duy trì ưu thế trong các khu vực tranh chấp.”
Việc sản xuất UMPK đã được đẩy mạnh vào năm 2024 dưới sự giám sát của ông Dmitry Rogozin, cựu lãnh đạo Roscosmos, giúp Nga tăng đáng kể số lượng bom lượn sẵn có.
Điều này không chỉ củng cố năng lực không kích mà còn giảm thiểu rủi ro cho phi công và máy bay trong môi trường chiến đấu nguy hiểm.
FAB-1500, với sự hỗ trợ của UMPK, là minh chứng cho khả năng kết hợp giữa thiết kế vũ khí truyền thống và công nghệ dẫn đường hiện đại, mang lại hiệu quả chiến thuật cao trong xung đột Nga-Ukraine.
Dù mang sức mạnh hủy diệt đáng kể, loại bom này cũng làm nổi bật thách thức đối với các hệ thống phòng không, buộc các lực lượng phòng thủ phải tìm cách thích nghi trong một cuộc chiến ngày càng phức tạp.
Khi công nghệ bom lượn tiếp tục phát triển, FAB-1500 có thể sẽ đóng vai trò quan trọng hơn nữa trong việc định hình chiến trường hiện đại.
Ngày càng rõ ràng rằng, sự kết hợp giữa máy bay không người lái (UAV) và trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ không chỉ định hình lại tác chiến hiện đại mà còn đặt ra thách thức lớn đối với các quốc gia sở hữu hệ thống vũ khí lỗi thời.
Xe tăng M1 Abrams, biểu tượng công nghệ quân sự của Mỹ, đã trở thành tâm điểm chú ý khi Nga công bố hình ảnh thu giữ 2 xe tăng loại này từ lực lượng Ukraine ở khu vực Sumy.
.svg){kind=icon}
