Theo tin từ Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN), nằm trong chuỗi các buổi làm việc kiểm tra tình hình thực hiện Chỉ thị số 16/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường năng lực tiếp cận cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 giữa Bộ KH&CN và các Bộ, Ngành, ngày 15/11/2017, Bộ KH&CN đã có buổi làm việc với Bộ GTVT.

Tại buổi làm việc, sau khi chia sẻ những ứng dụng CNTT trong nhiều lĩnh vực của ngành GTVT, Bộ GTVT cũng nhận định bước đầu về thách thức của ngành GTVT nước ta trong thời đại phát triển của CMCN 4.0. Đó là: Với đặc thù về vị trí địa lý, GTVT nước ta có đầy đủ cả 5 lĩnh vực đường bộ, đường sắt, đường thủy nội địa, đường biển và đường hàng không. Tuy nhiên từng lĩnh vực chưa được phát triển toàn diện, một số lĩnh vực còn ở trình độ thấp.

Theo ý kiến của đại diện Cục Hàng không Việt Nam, có nhiều công nghệ đưa vào Việt Nam nhưng không thể phát huy do sự thiếu đồng bộ về hạ tầng hay sự không theo kịp về cơ sở pháp lý. Đơn cử như việc cấp phép phát sóng Internet trên máy bay cũng đang gặp nhiều trở ngại do hệ thống luật pháp về đảm bảo an ninh mạng. Hoặc như hệ thống máy bay không người lái khó có thể phát huy vì hạ tầng đường bay không đáp ứng được.

Thực tế cho thấy hiện nay, chung ta vẫn chưa có được hệ thống đường bộ cao tốc (mới chỉ có một số tuyến ngắn với tổng chiều dài khoảng 800km); chưa có đường sắt tốc độ cao; hệ thống cảng hàng không, cảng biển khai thác chưa thật hiệu quả; hệ thống cảng thủy nội địa chưa đồng bộ, các tuyến, luồng thủy chưa có điều kiện nạo vét để nâng cao năng lực khai thác, đặc biệt là tính kết nối giữa các phương thức vận tải còn thấp, gánh nặng về vận tải đang dồn lên đường bộ khiến cho phí vận tải bình quân cao.

Bên cạnh đó, tốc độ đô thị hóa nhanh, đặc biệt là ở thành phố lớn trong khi hệ thống giao thông đô thị còn nhiều bất cập, thiếu các phương thức vận tải công cộng (tàu điện ngầm, đường sắt đô thị...), hệ thống xe buýt chưa hiệu quả, người dân vẫn có thói quen sử dụng phương tiện cá nhân để di chuyển dẫn tới nạn ùn tắc giao thông tại các đô thị lớn.

Một hạn chế nữa cũng được kể đến đó là những yếu kém về hạ tầng và ý thức của người dân trong tham gia giao thông nên tai nạn giao thông vẫn còn ở mức độ cao. Nạn ùn tắc giao thông kéo theo hệ lụy ô nhiễm môi trường, tác động của biến đổi khí hậu, nước biển dâng ở mức cao.

Do hạn chế về nguồn lực (vốn đầu tư, nhân lực), đồng thời cơ chế chính sách thu hút vốn đầu tư theo hình thức đối tác công tư (BOT, BT,…) đang được hoàn thiện, một mặt hệ thống hạ tầng giao thông không có đủ điều kiện để phát triển toàn diện, mặt khác gây khó khăn cho việc ứng dụng các khoa học - công nghệ mang tính kết nối vào trong ngành GTVT. Nguồn lực đầu tư để nghiên cứu, tiếp cận công nghệ, thay thế trang thiết bị còn hạn chế.

Chia sẻ về những khó khăn hạn chế này, ông Đàm Bạch Dương, Vụ trưởng Vụ Công nghệ cao, Bộ KH&CN cho rằng, với thực trạng công nghệ phát triển không đồng đều ở các lĩnh vực, khó có thể áp dụng một cách máy móc một chính sách chung.

Ý kiến của nhiều đại biểu tham gia buổi làm việc đều nhất trí cho rằng, các Bộ, Ngành nên cùng phối hợp, soạn thảo và đề xuất 1 đề án tổng thể về CMCN 4.0. Bộ KH&CN với vai trò là cơ quan đầu mối tổng hợp báo cáo, phối hợp với các Bộ, ngành có liên quan nghiên cứu, đề xuất Chính phủ phương án huy động và sử dụng nguồn lực để triển khai các nhiệm vụ, đặc biệt là các nội dung, nhiệm vụ về nghiên cứu, ứng dụng khoa học, đổi mới công nghệ, hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực hấp thụ các công nghệ mới, chuyển đổi thành công sang mô hình doanh nghiệp số theo các xu hướng của cuộc CMCN4.0. Trước mắt, cân nhắc bố trí kinh phí ngân sách từ nguồn sự nghiệp KH&CN hàng năm để triển khai một số nhiệm vụ điều tra, khảo sát, nghiên cứu phục vụ các nội dung nêu trên.