"Đội quân máy tính" tiếp quản Sài Gòn

Bài 2: Chuyện từ cánh quân thứ hai

Ông Lê Tự Thành hiện là Phó giám đốc Cổng giao tiếp điện tử Hà Nội vào năm 1974 là thành viên trẻ nhất trong nhóm 5 sĩ quan của Tổng cục Kỹ thuật tham gia tiếp quản máy tính sau giải phóng miền Nam, kể lại những kỷ niệm không quên này...

Từ tờ bìa đục lỗ

Cuối tháng 3/1975, sau khi hoàn thành chương trình tính thủy triều ở các cảng biển trên cả nước cho Bộ Tư lệnh Hải quân, tôi được lệnh bàn giao lại để chuẩn bị tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh. Tôi cùng một số người đi nhận toàn bộ quân trang theo chế độ đi hồi đó.

Khi bắt đầu chiến dịch Hồ Chí Minh, chỉ có một anh Trần Duy Thỏa tham gia, vào đến Huế thì anh Thỏa nhặt được tờ bìa đục lỗ. Anh Thỏa về báo cáo và đơn vị quyết tâm cử đoàn 5 người đi vào Sài Gòn để tiếp quản máy tính.

Vào ngày 16/4/1975, tất cả đoàn gồm anh Trần Duy Thỏa (trưởng nhóm), Trương Công Dũng, Trần Thế Nam, Lê Thanh Nhân và tôi lên đường vào Nam. Đây là nhóm "quân máy tính" đầu tiên của Tổng cục Kỹ thuật (Bộ Quốc phòng) tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh. Tôi cùng với anh Lê Thanh Nhân khi đó là những thành viên trẻ nhất, vừa tốt nghiệp Đại học Tổng hợp Hà Nội, mới 23 tuổi và là thiếu úy.

Sau khi rời Hà Nội đến Quảng Bình thì toàn đoàn nghỉ lại đó hai ngày để chuẩn bị vượt giới tuyến. Theo kế hoạch, sau khi lấy xăng ở Quy Nhơn (Bình Định) sẽ rẽ lên Tây Nguyên tập hợp nhưng khi lấy xăng xong vào khoảng giữa trưa thì đoàn bắt được đài ngụy thông báo Dương Văn Minh đầu hàng. Ban chỉ huy đoàn quyết định đi thẳng vào phía Nam theo quốc lộ 1A mà không lên Tây Nguyên tập kết như kế hoạch ban đầu.

Tối 30/4/1975, chúng tôi đi một mạch tới Tuy Hòa (Phú Yên), ngủ nhờ đơn vị quân đội ngay đầu cầu Tuy Hòa. Các đồng chí ở đó kể tối qua còn bị một nhóm tàn binh tấn công, may mà không có thương vong. Đi hết ngày 1/5 thì vào đến Xuân Lộc (Đồng Nai), chúng tôi cảm thấy chiến tranh ác liệt hơn, mùi xác chết quện vào không khí rất khó chịu. Hầu hết nhà cửa, đường xá bị phá hủy. Đêm ngày 1/5 ngủ lại Xuân Lộc, xe chúng tôi đỗ vào nhà ven đường không còn mái nhưng không thể ngủ được bởi tiếng người đi rầm rập bên đường. Đến sớm hôm sau mới biết tiếng đi đó là do quân ngụy ra khỏi thành phố. Đến ngày mồng hai thì chúng tôi vào đến Sài Gòn và ở nhờ một đơn vị tiếp quản tại trường Cao đẳng quốc phòng.

Tìm các "mục tiêu" máy tính

Trong ngày 2/5/1975, cả nhóm 5 người chúng tôi chia nhau mấy mũi đi tìm các "mục tiêu" có máy tính. Anh Thỏa tìm được công ty máy tính IBM bấy giờ là Công ty máy tính Việt Nam 2 nằm ở đường Gia Long (nay là đường Lý Tự Trọng). Công ty IBM làm việc ở tầng 3 và có máy tính đặt ở dưới hầm. Khi đến đó đã có một nhóm quân quản do anh Ngà làm chỉ huy.

Công ty IBM cho xe đưa chúng tôi đến tất cả các điểm đặt máy tính và cùng nhân viên của họ kiểm tra hoạt động của các máy, chỉ trừ máy tính của Tổng nha Cảnh sát là phía công an không cho vào. Còn lại hai máy của Bộ Quốc phòng, một cái ở Cục Quân nhu ở đường Gia Long và một cái ở sân bay Tân Sơn Nhất của Tổng Tham mưu ngụy quản lý toàn bộ quân số. Ngoài ra, còn một cái máy nữa không phải là tài sản của công ty IBM mà là của quân đội Mỹ cũng đặt trong sân bay Tân Sơn Nhất quản lý kho hậu cần. Hai máy tính ở sân bay Tân Sơn Nhất là những máy lớn nhất ở miền Nam lúc đó, một cái là IBM 360/40 của Bộ Tổng Tham mưu ngụy, cái còn lại của quân đội Mỹ là IBM 360/50.

Các máy tính do quân ngụy quản lý có lẽ do họ lo chạy nên để nguyên không vấn đề gì, nhưng máy của quân đội Mỹ họ "chu đáo", đặt mìn xuyên ở tất cả các máy, cả các máy đục lỗ. Nhưng may mà có một quả đạn đại bác của quân ta bắn trúng vào góc tòa nhà đặt máy tính làm đứt đường dây điện nên chỉ có hai máy đục lỗ bị nổ, còn lại đều nguyên vẹn.

Đọc toàn bộ bài viết trên báo Bưu điện Việt Nam số 104 ra ngày 29/10/2008