Lần đầu tiên một nhóm HS lớp 8 không học môn Công nghệ trên lớp mà trực tiếp quan sát và cảm nhận dây chuyền sản xuất của một nhà máy may công nghiệp mà các em chưa bao giờ được bước chân vào.

Từ đó, không chỉ là soi chiếu vào kiến thức lý thuyết đã học mà các em còn học được nhiều điều khác về kỷ luật lao động.

Học thực địa tại nhà máy may công nghiệp

35 em học sinh lớp 8B trường THCS Thanh Sơn, Kim Bảng, Hà Nam đã có một buổi học đặc biệt tại nhà máy may Happytex.

Lần đầu tiên các em được thực tế quan sát quy trình sản xuất một sản phẩm may mặc công nghiệp từ các bộ phận: cắt thẳng, cắt tròn, ép mếch, may, lộn phải cổ áo, ve áo, là hơi và được tham gia vào công đoạn nhặt chỉ thừa, khâu bọc khuy…

Ông Phạm Quang Hà, Giám đốc nhà máy may Happytex đang giới thiệu cho các em học sinh khâu cắt thẳng trong dây chuyền may công nghiệp
Em Đinh Đức Hoàn, học sinh lớp 8B cho biết: “Trong môn công nghệ tại trường, em được học về các loại vải, về cách khâu thủ công và may thủ công. Em thấy có sự khác biệt rất lớn giữa may thủ công và may công nghiệp. Ví dụ như may một chiếc áo chẳng hạn, khi làm thủ công, chỉ có một người cắt, may và hoàn thành sản phẩm này. Còn khi làm công nghiệp, có rất nhiều người tham gia vào các công đoạn khác nhau mới có thể hoàn thành chiếc áo này. Tuy nhiên, thợ may chỉ cắt được một đường trên chiếc áo thì công nhân may lại cắt được một đường trên hàng chục, hàng trăm chiếc áo nhờ các thiết bị máy móc.”

“Em thấy các anh chị công nhân rất tập trung làm việc và phải tuân thủ các kỉ luật lao động, chẳng hạn như công nhân cắt phải đeo găng tay kim loại. Em cũng biết thêm rằng mỗi khâu, mỗi đoạn trong nhà máy cần phối hợp chặt chẽ, nghiêm túc bởi chỉ cần một người sai là hỏng cả một lô sản phẩm chứ không phải là một sản phẩm. Cũng lần đầu tiên em được biết những mẩu vải vụn còn có thể tận dụng để làm các công việc khác”, em Nguyễn Thị Minh Lâm chia sẻ.

Chu trình “kinh nghiệm - hành động”

TS. Trần Đình Châu (Vụ trưởng- Giám đốc Dự án Phát triển THCS II) cho biết: Dạy và học thực địa giúp các em học sinh học cách giải quyết vấn đề từ thực tế địa phương và được xem là một nhân tố quan trọng trong giáo dục về sự phát triển bền vững. Điều này tưởng như đơn giản nhưng rất phức tạp do nó đòi hỏi những tư duy mới, sáng kiến mới và cách làm mới trong giảng dạy và học tập.

Do không bị bó hẹp trong không gian lớp học và thời gian hạn hẹp của một tiết lên lớp, buổi học thực địa giống như một không gian mở. Học sinh có được những cơ hội để nâng cao và bồi dưỡng kiến thức và học được những kỹ năng mới được trải nghiệm trong thực tế mà giáo viên không thể tạo cơ hội cho các em tiếp thu trong khuôn khổ lớp học.

Học sinh thử tham gia vào một khâu nhỏ của dây chuyền sản xuất
Khi tham gia vào hoạt động lao động sản xuất tại địa phương, học sinh được tham gia vào chu trình mà UNESCO gọi là chu trình “kinh nghiệm-hành động". Cái mới được hình thành và phát triển dựa trên những kinh nghiệm sẵn có của bản thân mỗi học sinh. Thông qua các hoạt động giáo dục học sinh sẽ tự hoàn thiện những khái niệm đã có hoặc hình thành khái niệm mới thông qua chuỗi nhu cầu - tư duy - hành động - đánh giá và làm giàu kinh nghiệm sống.

Nhờ hoạt động thực tế này, học sinh có cơ hội để củng cố các bài học trên lớp, học thêm các bài học thực tế, vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết các vấn đề của thực tế địa phương, thông qua đó rèn luyện được các kỹ năng phân tích, tổng hợp… và hình thành hành vi và lối sống hữu ích.

Bởi vậy, Bộ GD-ĐT và dự án THCS II đều coi dạy và học thực địa như một nội dung trọng điểm. Bởi vậy, dự án đã hỗ trợ cho 16 trường tổ chức thí điểm các tiết học thực địa và sẽ có một hội thảo tổng kết để 16 trường chia sẻ, rút kinh nghiệm và góp ý cho Bộ.

Triển khai rộng tiết học thực địa: Bao giờ xã hội hóa?

Để tổ chức được một buổi học thực địa, thầy cô trường THCS Thanh Sơn đã phải liên hệ với rất nhiều doanh nghiệp tại địa bàn và nhận về không ít lời từ chối. Có ông chủ doanh nghiệp đã rất nhiệt tình nhận lời nhưng rồi sau đó lại “đánh tháo” mà không rõ lí do.

Nhóm của em Nguyễn Thị Minh Lâm đang làm thu hoạch sau khi học thực địa để rút tỉa những bài học kinh nghiệm
Không chỉ gặp khó trong việc liên hệ, tìm địa điểm cho lớp học thực địa, theo cô Lê Thị Vân, hiệu trưởng trường THCS Thanh Sơn, một khó khăn không nhỏ nữa là vấn đề đi lại và công tác tổ chức của nhà trường.

“Địa điểm học thực địa thường cách xa trường, để các em tự đi thì khó mà đi bằng ô tô thì phải lo kinh phí. Giáo viên cũng mất rất nhiều thời gian và công sức để chuẩn bị. Phải lên kịch bản rất kĩ và lường trước một số tình huống có thể xảy ra để có những phương án đối phó kịp thời. Học sinh rất thích thú với tiết học thực địa này nhưng để duy trì, chắc chắn cần tới việc xã hội hóa”, cô Lê Thị Vân - Hiệu trưởng Trường THCS Thanh Sơn chia sẻ.

Huyền My