Chỉ 2,5 tháng sau đó, kết luận thanh tra được công bố với hàng loạt sai phạm được phát hiện ở hầu hết các khâu, lãng phí lên tới hàng nghìn tỷ đồng.

Thanh tra Chính phủ đã chuyển hồ sơ vụ việc có dấu hiệu tội phạm đến Bộ Công an xem xét điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.

Và chỉ 3 tháng sau, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố 5 bị can liên quan dự án 2 bệnh viện này.

Dứt khoát phải có địa chỉ chịu trách nhiệm

Với kết quả đạt được như trên, Tổng Bí thư Tô Lâm biểu dương Thanh tra Chính phủ thực hiện tốt nhiệm vụ khi hoàn tất thanh tra 2 dự án chỉ trong 2,5 tháng. Ông coi đây là hình mẫu để xử lý với các dự án lãng phí khác.

w bach mai loc 1214.jpg
Sau nhiều năm bị bỏ hoang, dự án bệnh viện Bạch Mai cơ sở 2 (tỉnh Ninh Bình) đang được hoàn thiện các hạng mục cuối cùng để chính thức đi vào hoạt động từ cuối năm nay. Ảnh: Trọng Tùng

Kể từ khi hồi chuông chống lãng phí của Tổng Bí thư Tô Lâm gióng lên, công cuộc đấu tranh phòng, chống lãng phí đầy cam go, phức tạp đã được nhận thức đúng tầm: quan trọng không kém, thậm chí còn quan trọng hơn cả phòng, chống tham nhũng, tiêu cực để củng cố sự lãnh đạo của Đảng, bảo đảm sự vận hành tối ưu của bộ máy Nhà nước, từ đó lan tỏa và giúp thay đổi mọi hành vi của toàn xã hội.

Dự án bệnh viện Bạch Mai, Việt Đức cơ sở 2 - vốn từ lâu đã gây nhức nhối trong dư luận xã hội về sự lãng phí - đã được Tổng Bí thư điểm tên đích danh để làm điểm với tinh thần “xử lý một vụ, cảnh tỉnh cả vùng, cả lĩnh vực”.

Tổng Bí thư đã trực tiếp giao nhiệm vụ cho Thanh tra Chính phủ tiến hành thanh tra để làm rõ nguyên nhân, sai phạm và “dứt khoát phải có địa chỉ chịu trách nhiệm”.

Thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư, chỉ trong vòng 2,5 tháng (từ ngày 8/1-31/3), Thanh tra Chính phủ đã tiến hành kiểm tra, đánh giá gần 3.000 đầu mục tài liệu, đối chiếu với hàng nghìn quy định cũ mới khác nhau trong vòng 10 năm (từ 2004-2014) và ban hành kết luận thanh tra tại 2 dự án này.

'5 rõ' và hồi chuông cảnh tỉnh

Thông tin tại buổi công bố kết luận thanh tra, Phó tổng Thanh tra Chính phủ Nguyễn Văn Cường nhấn mạnh: "Quan điểm chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về vấn đề lãng phí là cơ sở lý luận và thực tiễn vô cùng đúng đắn. Nhận thức về ý nghĩa và tầm quan trọng của vấn đề này, chúng tôi đã yêu cầu đoàn thanh tra phải thực hiện được "5 rõ" - rõ nguyên nhân, rõ sai phạm, rõ trách nhiệm, rõ thiệt hại và rõ lãng phí. Chúng tôi xác định việc làm rõ giá trị lãng phí là một yêu cầu rất mới trong thanh tra dự án đầu tư xây dựng cơ bản hiện nay, nhưng là một yêu cầu cấp bách của xã hội đặt ra trong tình hình mới”.

Thực tế lâu nay, qua hoạt động thanh tra cho thấy việc tìm ra sai phạm đã khó nhưng kết luận trách nhiệm để xảy ra sai phạm đó thuộc về ai còn khó hơn, và xử lý người có trách nhiệm thì còn khó khăn hơn nữa. 

Kết luận thanh tra lần này với tinh thần chỉ đạo "5 rõ” đã cho thấy ai làm sai, làm sai điều gì, làm khi nào và làm như thế nào. Tất cả các nguyên nhân, sai phạm đều được lột tả rất khách quan, rõ ràng, đúng quy định pháp luật. 

Từng tập thể và cá nhân chịu trách nhiệm, chịu trách nhiệm cho sai phạm gì, ở khâu nào, mức độ đến đâu cũng được Thanh tra Chính phủ công khai, minh bạch, rõ ràng, không có vùng cấm. 

Đây có thể nói là một bước tiến mới đáng chú ý trong kết luận thanh tra của Thanh tra Chính phủ. Hai từ “lãng phí” từ lâu được xem là khá mơ hồ và khó định lượng nhưng đến nay, kết luận thanh tra đã làm rõ giá trị lãng phí bằng những con số cụ thể, với những địa chỉ cụ thể. 

Theo đó, qua thanh tra đã phát hiện giá trị lãng phí ước tính lên đến hơn 1.200 tỷ đồng, lớn hơn rất nhiều so với khoảng 100 tỷ đồng thiệt hại.

Bài học kinh nghiệm từ thực tiễn cuộc thanh tra tại 2 bệnh viện chính là "hồi chuông cảnh tỉnh" đối với tình trạng lãng phí đang len lỏi trong tất cả các ngành nghề, lĩnh vực, tràn ngập trong đời sống xã hội.

Về bản chất, lãng phí là giá trị bị mất đi, không thể lấy lại được; lãng phí là mầm mống của thiệt hại. “Rõ lãng phí” trong kết luận của Thanh tra Chính phủ một lần nữa khẳng định thêm tầm nhìn rất đúng đắn của Tổng Bí thư Tô Lâm khi đặt vấn đề phòng, chống lãng phí sánh ngang với chống tham nhũng, tiêu cực và được Đảng ta xác định là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu.

Thanh tra Chính phủ đang tiếp tục được Ban Chỉ đạo và Thủ tướng giao chủ trì triển khai thanh tra chuyên đề về các dự án chậm tiến độ, kéo dài, có nguy cơ thất thoát, lãng phí và chuyên đề về phòng, chống lãng phí trong quản lý, sử dụng cơ sở nhà đất tại các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp nhà nước. Mới đây, Thanh tra Chính phủ đã ban hành kế hoạch thanh tra chuyên đề đối với các công trình, dự án có khó khăn, vướng mắc, chậm tiến độ, hiệu quả thấp hoặc có dấu hiệu gây thất thoát, lãng phí. Theo đó, 145 dự án trên cả nước nằm trong danh sách này.

Với tinh thần chỉ đạo “5 rõ” trong công tác thanh tra chuyên đề chống lãng phí, các dạng thức của lãng phí sẽ còn xuất hiện thêm và được củng cố, làm rõ hơn nữa. Cùng với đó, việc xử lý trách nhiệm, đặc biệt là những tập thể, cá nhân để xảy ra lãng phí trong thực thi nhiệm vụ sẽ "không có vùng cấm”.

Và dư luận đang tiếp tục chờ đón các kết quả thanh tra của ngành thanh tra. 

Các cột mốc trong việc thanh tra 2 dự án bệnh viện Bạch Mai, Việt Đức cơ sở 2 

Ngày 31/12/2024, Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu Thanh tra Chính phủ khẩn trương thanh tra 2 dự án.

Ngày 8/1, Thanh tra Chính phủ công bố quyết định thanh tra.

Ngày 31/3, Thanh tra Chính phủ công bố kết luận thanh tra và chuyển hồ sơ đến Bộ Công an, kiến nghị khởi tố vụ việc có dấu hiệu tội phạm đối với cả 2 dự án.

Ngày 2/6, Bộ Công an ra quyết định số 36 khởi tố vụ án hình sự Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí xảy ra tại Bộ Y tế và các đơn vị có liên quan.

Ngày 7/7, Bộ Công an thông tin đã khởi tố bị can đối với 5 cá nhân có liên quan đến vụ án.

Ngày 17/7, sau khi xem xét báo cáo của Ủy ban kiểm tra Trung ương, Bộ Chính trị kết luận bà Nguyễn Thị Kim Tiến trong thời gian giữ chức vụ ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Ban cán sự đảng, Bí thư Đảng ủy, Bộ trưởng Y tế, đã suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao, trong phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Bộ Chính trị quyết định trình Ban Chấp hành Trung ương Đảng xem xét, xử lý kỷ luật bà Nguyễn Thị Kim Tiến theo thẩm quyền.

Ngày 19/7, Hội nghị lần thứ 12 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa 13 đã quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức khai trừ đảng đối với bà Nguyễn Thị Kim Tiến.