Thông tin trên vừa được ông Trần Minh Tân - Giám đốc Trung tâm Internet Việt Nam (VNNIC) cho biết tại hội thảo về xu thế phát triển tên miền đa ngữ (IDN) diễn ra ngày 3/5/2017 tại Hà Nội do đơn vị này phối hợp với Tổ chức quản lý tên miền và địa chỉ Internet (ICANN) đồng tổ chức.

Phát triển tên miền đa ngữ là xu thế tất yếu

Trong phát biểu khai mạc hội thảo về tên miền đa ngữ, Giám đốc VNNIC Trần Minh Tân nhấn mạnh, chúng ta đang chứng kiến một giai đoạn phát triển mới của hoạt động Internet với đa dạng loại hình dịch vụ, công nghệ mới phục vụ cho nhu cầu sử dụng của con người. Nằm trong sự phát triển chung của Internet, tên miền đa ngữ (tên miền được viết theo tiếng bản địa của các quốc gia trên thế giới) đang là xu thế trên toàn cầu. Với tên miền đa ngữ, người dùng Internet tại các quốc gia có cơ hội sử dụng tên miền bằng chính ngôn ngữ của mình để truy cập Internet, đặc biệt hữu ích với các quốc gia sử dụng ngôn ngữ không thuộc hệ thống Latin như Ả Rập, Nhật Bản, Trung Quốc, Nga, Hy Lạp, Hàn Quốc…

Được ICANN chính thức cấp phát từ tháng 10/2010, tính đến tháng 4/2017, đã có 49 tên miền mã quốc gia đa ngữ (IDN ccTLD) thuộc 36 quốc gia, vùng lãnh thổ đã được chuyển giao tên máy chủ tên miền gốc. Và tại thời điểm cuối năm 2015, đã có khoảng 6,8 triệu tên miền đa ngữ được đăng ký trên thế giới (dưới ccTLD và gTLD).

Khẳng định tên miền đa ngữ là xu thế phát triển tất yếu, ông Trần Minh Tân cũng cho biết, hiện tại tất cả các trình duyệt đều đã hỗ trợ tên miền đa ngữ; Google đã triển khai hỗ trợ tên miền đa ngữ cho Gmail. “Phát triển tên miền đa ngữ là một trong những dự án trọng điểm của ICANN. Vấn đề này đang được ICANN tập trung xử lý, gồm hoàn thiện các tiêu chuẩn kỹ thuật trên máy chủ tên miền gốc và xử lý vấn đề chấp nhận phổ quát tên miền đa ngữ để tên miền đa ngữ hoạt động trơn tru, ổn định không khác gì tên miền không dấu”, ông Tân cho hay.

Theo báo cáo của Internet World Starts, khu vực châu Á - Thái Bình Dương hiện tại đóng góp hơn một nửa trong số 3,7 tỷ người sử dụng trên toàn cầu. Phần lớn trong số hàng tỷ người sử dụng Internet trong tương lai sẽ đến từ khu vực này. Chính sự bành trướng nhanh chóng của Internet trong những gần đây đã dẫn đến nhu cầu mở rộng hệ thống tên miền Internet (DNS).

Ông Jia Rong Low - Trưởng đại diện Văn phòng ICANN khu vực châu Á - Thái Bình Dương chia sẻ: “Thế hệ tên miền gTLD mới được đưa vào sử dụng từ năm 2013, cho đến nay đã có hơn 1.200 đuôi tên miền sẵn sàng. Điều này mang lại sự cạnh tranh lớn hơn, nhiều lựa chọn cho người dùng hơn khi mà chương trình này cho phép tên miền đa ngữ được đưa vào sử dụng, tạo điều kiện cho cộng đồng không sử dụng tiếng Anh gia nhập không gian mạng, tạo nên một môi trường đa ngữ đích thực”.

Cũng theo đại diện ICANN khu vực châu Á - Thái Bình Dương, Việt Nam có một tiềm năng rất lớn của nền kinh tế số. Theo báo cáo Internet World Starts, Việt Nam đứng thứ 17 trong số các quốc gia có số lượng người sử dụng Internet lớn nhất, với hơn 49,7 triệu với tỷ lệ thâm nhập lên tới gần 53% dân số. Báo cáo Tài nguyên Internet 2016 của VNNIC cho thấy, hơn 50% doanh nghiệp tại Việt Nam sở hữu website để bán hàng trực tuyến. Bằng việc vượt qua rào cản ngôn ngữ, tỷ lệ thâm nhập Internet có thể tăng lên do nhiều người Việt truy cập mạng bằng ngôn ngữ mẹ đẻ.

“Việc cập nhật hệ thống để theo kịp DNS luôn biến đổi nhằm chấp nhận được các tên miền gTLD mới và tên miền đa ngữ là bắt buộc với các nhà thiết kế phần mềm và chủ sở hữu website. Bằng việc đảm bảo hệ thống phần mềm được cập nhật để hoạt động với DNS, dự kiến lợi nhuận online toàn cầu có thể tăng trưởng khoảng 9,8 tỷ USD”, đại diện ICANN nhận định.

Trên 25% tên miền tiếng Việt đăng ký đã đưa vào sử dụng

Theo đại diện VNNIC, nhận thức được những lợi ích từ việc phát triển tên miền tiếng Việt (TMTV) - tên miền đa ngữ của Việt Nam, đồng thời cũng để góp phần thúc đẩy thông tin thuần Việt trên mạng Internet, từ năm 2001 VNNIC đã bắt đầu nghiên cứu đưa tiếng Việt vào ứng dụng trong hệ thống tên miền. Tên miền tiếng Việt được VNNIC cung cấp thử nghiệm trong giai đoạn 2004 - 2006 và lần đầu cung cấp ra cộng đồng theo phương thức kèm theo tên miền “.vn” từ tháng 3/2007.

Kể từ ngày 28/4/2011 cho đến 31/12/2016, TMTV được cấp tự do, miễn phí. Trong giai đoạn tập trung khuyến khích người dùng này, số lượng đăng ký sử dụng TMTV đã đạt mốc 1 triệu tên miền vào tháng 7/2014. Sau đó, số lượng tên miền tiếng Việt duy trì ở mức 977.007 tên miền tính tới cuối tháng 10/2016. Thời điểm hiện tại, số lượng tên miền tiêng Việt đã được đưa vào sử dụng thực tế trên các loại dịch vụ chiếm khoảng 25% tổng  số tên miền đăng ký, tăng hơn một chút so với thời điều cùng kỳ năm ngoái.

Đại diện VNNIC cho hay, năm 2017 là dấu mốc mở đầu giai đoạn phát triển mới của TMTV,  giai đoạn đi vào phát triển bền vững. Cụ thể,  sau hơn 6 năm áp dụng phí duy trì sử dụng TMTV ở mức 0 đồng để khuyến khích người sử dụng, từ ngày 1/1 năm nay, theo quy định tại Thông tư 208 ngày 10/11/2016 của Bộ Tài chính quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí, lệ phí tên miền quốc gia “.vn” và địa chỉ Internet (IP) của Việt Nam, TMTV chính thức được thu phí duy trì sử dụng ở mức tối thiểu đảm bảo bù đắp chi phí quản lý (20.000 đồng/tên miền/1 năm), không nhằm mục đích thương mại và kế thừa quan điểm ưu tiên, hỗ trợ của Đảng, Nhà nước Việt Nam với thông tin thuần Việt trên Internet, nâng giá trị và vị thế TMTV tương đương với tên miền truyền thống. Và cũng từ thời điểm này, VNNIC đã chuyển giao toàn bộ TMTV được đăng ký trực tiếp tại VNNIC trước đây sang quản lý tại nhà đăng ký.

Với việc chuyển đổi sang mô hình quản lý VNNIC - Nhà đăng ký như với tên miền không dấu “.vn”, thay vì đăng ký, duy trì TMTV tại VNNIC như trước đây, người dùng sẽ được đăng ký, duy trì TMTV tại hệ thống các nhà đăng ký. Sự tham gia của các nhà đăng ký được cho là sẽ tạo điều kiện thuận lợi để chủ thể có thể dễ dàng lựa chọn đăng ký, duy trì TMTV nếu đơn vị đó đáp ứng được các yêu cầu về dịch vụ.

Từ ngày 13/4/2017, bên cạnh nhà đăng ký DOT VN, đã có  thêm 5 nhà đăng ký tên miền nữa triển khai cung cấp dịch vụ đăng ký, duy trì TMTV ra cộng đồng. Như vậy, hệ thống các nhà đăng ký tiếp nhận hồ sơ đăng ký TMTV gồm có Công ty CP iNET; Công ty CP GMO-Z.com RUNSYSTEM; Công ty TNHH Phần mềm Nhân Hòa; Công ty TNHH P.A Việt Nam; Công ty cổ phần DOT VN INC; và Công ty TNHH Giải pháp trực tuyến ESC.

Đáng chú ý, theo thống kê của VNNIC, dù mới tham gia thị trường TMTV hơn nửa tháng song các nhà đăng ký Nhân Hòa, iNet, GMO và PA Việt Nam đã thu được những con số khởi sắc khá ấn tượng về số lượng TMTV đăng ký mới. Cụ thể, tổng số TMTV được các nhà đăng ký cấp phát trong hơn nửa tháng vừa qua đạt 2.331 tên miền. Trong đó, bên cạnh 263 tên miền do DOT VN cấp phát, số TMTV đăng ký mới tại Nhân Hòa là 726; iNET là 641; GMO là 439; và PA Việt Nam là 262 tên miền.

Cũng trong tháng 4/2017, VNNIC đã giải phóng toàn bộ các TMTV có ngày hết hạn là 31/12/2016 và không thực hiện gia hạn sử dụng về trạng thái tự do để chủ thể khác có thể đăng ký, sử dụng theo nguyên tắc “đăng ký trước được quyền sử dụng trước”. Tuy nhiên, cũng theo VNNIC, do việc thu hồi tên miền được thực hiện tự động, online trên hệ thống, có biến động liên tục nên hiện đơn vị chưa có con số thống kê cụ thể về tổng số TMTV bị thu hồi.

Đại diện VNNIC cho biết thêm, để tiếp tục thúc đẩy phát triển TMTV, thời gian tới, song song với việc tăng cường thông tin để cải thiện nhận thức của cộng đồng về các lợi ích khi sử dụng TMTV, các dịch vụ hỗ trợ TMTV cũng sẽ đặc biệt được chú trọng thông qua hoạt động chăm sóc khách hàng của các nhà đăng ký; phối hợp với các nhà đăng ký để triển khai đa dạng các dịch vụ cho TMTV.