TS.Nguyễn Lâm Thành, Phó Chủ tịch Hội đồng dân tộc của Quốc hội vừa có bài viết về “Kết quả giám sát việc triển khai thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về các Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, phát triển kinh tế- xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030”
Về Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, theo TS Nguyễn Lâm Thành đánh giá:
Ưu điểm: Quá trình triển khai thực hiện đã bám sát mục tiêu tổng quát của Chương trình, tập trung nguồn lực, ưu tiên đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, giải quyết những vấn đề cấp thiết về kinh tế, xã hội ở vùng khó khăn, đặc biệt khó khăn. Đến tháng 6/2023, khối lượng khá lớn các văn bản chỉ đạo, điều hành triển khai thực hiện Chương trình cơ bản đã hoàn thành với 58 văn bản ở cấp trung ương và từ 40-50 văn bản ở cấp địa phương.
Vốn ngân sách Trung ương trung hạn và hàng năm đã được phân bổ cho các địa phương, đảm bảo theo quy định của. Việc phân bổ ngân sách ở các địa phương đảm bảo theo tiêu chí, định mức và hướng dẫn của Trung ương. Mặc dù còn nhiều khó khăn, tình hình giải ngân năm 2023 đã có tiến bộ về vốn đầu tư công. Đến tháng 9/2023, bao gồm cả vốn 2022 kéo dài sang năm 2023) giải ngân đạt 52% kế hoạch, nhiều địa phương giải ngân trên 60% về vốn đầu tư.
Mặc dù còn nhiều khó khăn trong triển khai thực hiện, nhưng theo báo cáo của Chính phủ tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số năm 2022 giảm 3.4%, đạt và vượt mục tiêu kế hoạch giao.
Tồn tại, hạn chế: Việc ban hành các văn bản quản lý rất chậm, sau hơn 1 năm 2 tháng, kể từ khi Quốc hội ban hành Nghị quyết 120/2020/QH14, Thủ tướng Chính phủ mới ban hành Quyết định 1719/QĐ-TTg về phê duyệt Chương trình. Theo đó, các bộ, ngành ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện các dự án, tiểu dự án còn chậm; chất lượng văn bản chưa cao, phải đính chính, sửa đổi, bổ sung sau khi ban hành.
Mô hình chỉ đạo, điều hành chưa có sự kiện toàn, đồng bộ, thống nhất giữa Trung ương và địa phương và giũa các địa phương với nhau. Đến tháng 6/2023 vẫn còn 21 tỉnh chưa thành lập Tổ Công tác.
Việc phân bổ vốn chậm (giữa năm 2022), dẫn đến đối tượng thực hiện của một số chính sách, một số địa phương thay đổi, không còn phù hợp. Huy động các nguồn lực từ doanh nghiệp, cá nhân và đóng góp của người dân gặp nhiều khó khăn, đạt thấp so với các năm trước. Bố trí vốn đối ứng của nhiều tỉnh nghèo, ngân sách phụ thuộc vào Trung ương đạt thấp, năm 2022 có 9 tỉnh và năm 2023 có 06 tỉnh chưa bố trí vốn đối ứng.
Kết quả giải ngân theo kế hoạch từ năm 2021-2023 đạt thấp, khoảng 18,9% so với kế hoạch trung hạn, trong đó vốn đầu tư phát triển: 19,5%; vốn sự nghiệp 12,3%. Cả nước có 04 địa phương giải ngân đạt dưới 5%; 06 địa phương đạt từ 5-10%; chỉ có 03 địa phương đạt trên 50%. Giải ngân vốn sự nghiệp là vấn đề rất đáng quan tâm, năm 2022 giải ngân đạt 5,2%, năm 2023 (đến 31/6) giải ngân được 3,9% kế hoạch năm.
Theo báo cáo, nhiều chỉ tiêu của Chương trình đến nay đã đạt và vượt chỉ tiêu đề ra, xong trên thực tế “đời sống đồng bào dân tộc thiểu số còn gặp rất nhiều khó khăn, kinh tế, xã hội phát triển chậm; tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo và nguy cơ tái nghèo cao; khoảng cách giàu nghèo có xu hướng gia tăng”. Khả năng đạt mức thu nhập bình quân vùng dân tộc thiểu số tăng 2 lần so với 2020, giảm 50% số xã đặc biệt khó khăn, hoàn thành các chỉ tiêu về thiếu đất ở, đất sản xuất, quy hoạch dân cư và nhiều chỉ tiêu khác đến năm 2025 là rất khó khăn.
.svg){kind=icon}
