Thông tin liên lạc trên biển: Làm sao để ngư dân an toàn hơn?

Kể từ năm 2006, công tác thông tin liên lạc cứu hộ, cứu nạn đã được cải thiện nhiều, nhưng vẫn chưa khiến ngư dân yên tâm khi đi biển...

Ý thức ngư dân: Vấn đề nan giải

Ý thức của ngư dân trong công tác an toàn đánh bắt vẫn còn hạn chế. Đơn cử, trong cơn bão số 1/2008, tàu cá QNg. 95177 (Quảng Ngãi) đã đậu vào quần đảo Hoàng Sa, nhưng thuyền viên không chịu rời tàu lên đảo, mặc dù Biên phòng đã lệnh lên đảo thông qua máy Icom. Trong khi đó, tàu lại không có phao cứu sinh ngoài mấy cái can nhựa, nên hậu quả bi thương đã xảy ra: khi tàu bị đánh chìm 9 người bị mất tích, chỉ cứu được 1 thuyền viên.

Theo thống kê của ngành thuỷ sản, có tới 18% ngư dân mù chữ, 64% trình độ tiểu học, 17% trung học cơ sở, nhận thức hạn chế, đi biển chỉ dựa vào kinh nghiệm.

Với thực trạng như vậy, việc nâng cao ý thức ngư dân trong công tác an toàn đánh bắt là vấn đề nan giải. Đơn cử, năm 2007, Trung tâm kiểm soát tần số khu vực VII phối hợp với Sở BCVT Phú Yên (nay là Sở TT&TT) tiến hành khảo sát trên 400 ngư dân tỉnh Phú Yên. Mặc dù có trang bị máy bộ đàm trên tàu, nhưng chưa đến 50% ngư dân biết cách liên lạc với Trung tâm cứu nạn trên biển. Điều này cho thấy, ngư dân hầu như chưa có ý thức về việc sử dụng tần số vô tuyến điện, thậm chí một số tàu còn sử dụng tần số cấp cứu để liên lạc với nhau làm ảnh hưởng đến việc trực canh nghe của đài.

Như vậy, điều quan trọng nhất hiện nay là nâng cao ý thức của bà con ngư dân trước hiểm hoạ của bão tố trên biển. Ngành thuỷ sản khuyến cáo các tàu cá cần phải trang bị một máy thu phát tầm xa có công suất xấp xỉ 100w như ICOM 107, ICOM 77, ICOM 718... Khi gặp sự cố phải khẩn cấp gọi cấp cứu đến Đài thông tin duyên hải, hoặc Bộ đội Biên phòng thông qua Icom.

Cần quản lý chặt thiết bị thu phát sóng

Phương tiện theo dõi, liên lạc giữa các tàu thuyền, như máy Icom chưa được đồng bộ, gây khó khăn không ít cho công tác kêu gọi tàu thuyền về nơi trú ẩn… Hầu hết những tàu các tỉnh lân cận Đà Nẵng khi được hỏi đều cho biết lâu nay bà con ngư dân thường mua máy bộ đàm trôi nổi trên thị trường. Các máy được cài đặt sẵn chế độ rà tìm 40 tần số khác nhau nên cứ việc sử dụng mà không đăng ký với bất kỳ cơ quan chức năng nào. Việc chọn kênh liên lạc cũng tuỳ từng lúc, từng nơi chứ không cố định kênh nào. Đơn cử, tỉnh Phú Yên tính đến thời điểm này chỉ có 20% số phương tiện nghề cá trên địa bàn Phú Yên đăng ký sử dụng tần số VTĐ. Không đăng ký sử dụng tần số VTĐ là rất nguy hiểm bởi khi thời tiết xấu như có áp thấp nhiệt đới, bão thì không thể tìm kênh liên lạc để thực hiện việc cứu nạn.

Trong buổi giao ban trực tuyến 35 tỉnh về công tác phòng chống thiên tai năm 2008, hầu hết các đại biểu đều cho rằng do không kiểm soát được tần số, nên chính quyền địa phương vẫn chưa chủ động thống kê được số lượng tàu thuyền đi biển của địa phương mình, nên mới có tình trạng khi báo cáo số liệu trước, trong và sau cơn bão rất không trùng khớp, gây không ít trở ngại cho công tác cứu hộ, cứu nạn.

Ngược lại, Trung tá Trần Văn Đàn, Trưởng ban Thông tin, Biên phòng TP. Đà Nẵng, cho biết: “Công tác theo dõi quản lý giữa các tàu thuyền ở Đà Nẵng đang được thực hiện tốt. Biên phòng Đà Nẵng phân rõ tần số quy định cho mỗi tổ đội khai thác hải sản. Tất cả các tàu cá cùng tổ phải sử dụng chung tần số, mã tần số được biện phòng in dán trên các tàu cá. Mỗi khi có tàu lắp thêm thiết bị thu phát, như máy Icom phải có trách nhiệm báo ngay với Biên phòng, để Biên phòng kịp thời kiểm tra chất lượng và hướng dẫn sử dụng cho ngư dân”.

Tuy nhiên, đơn vị chịu trách nhiệm đăng ký tần số là các Trung tâm Kiểm soát tần số VTĐ. Vì vậy, nên chăng các tỉnh ven biển miền trung thực hiện mô hình tổ đội khai thác hải sản để quản lý tốt thiết bị thu phát như Biên phòng Đà Nẵng, và Biên phòng các tỉnh cần hướng dẫn ngư dân đến đăng ký sử dụng tần số với các Trung tâm kiểm soát tần số VTĐ khu vực.

Đọc toàn bộ bài viết trên báo Bưu điện Việt Nam số 67 ra ngày 4/8/2008