Mới vào VN được hơn 10 năm nhưng thực phẩm chức năng (TPCN) phát triển nhanh đến chóng mặt. Mặt hàng béo bở này khiến không ít người rơi vào cảnh “tiền mất tật mang” vì không phân biệt thật - giả, giá thực tế - giá “trên trời”.

53% vi phạm quảng cáo TPCN 

Chỉ cần vào Google và gõ từ khóa “thực phẩm chức năng” thì có đến  22,4 triệu kết quả. Trên các website này đầy rẫy thông tin chào mời hấp dẫn như “thần dược”, “bản lĩnh đàn ông”, “khôi phục tuổi thanh xuân”… với những công dụng “ngoài sự mong đợi”, “trên cả tuyệt vời”…

Dạo qua thị trường thực tế, TPCN được bày bán tràn lan, từ các siêu thị lớn nhỏ, hiệu thuốc đông - tây y đến các showroom tại các hội chợ… Hiện TPCN hầu như đã có đầy đủ các chủng loại và hỗ trợ điều trị tất cả các bệnh như đái tháo đường, tim mạch, huyết áp, yếu sinh lý… sản phẩm dành cho người già, trẻ em, nam, nữ … thậm chí dành cho cả người nhiễm HIV, người mắc bệnh ung thư…

Hiện nay nước ta có gần 1.800 doanh nghiệp tham gia sản xuất và kinh doanh TPCN, cung cấp ra thị trường hơn 10.000 sản phẩm.

Ảnh minh họa
Được quảng cáo có công dụng tương tự nhau nhưng thật sự chất lượng và giá cả các loại TPCN cũng rất khác biệt, giá có thể chênh lệch tới cả triệu đồng tính theo tháng sử dụng. Các sản phẩm được nhập khẩu từ Mỹ, Nhật, EU…có mức giá từ 600.000-800.000đ đang rất phổ biến và ưa chuộng. Cũng có những sản phẩm giá từ 1.000.000 đồng  đến 2.000.000, thậm chí lên đến gần 5.000.000 đồng cho mỗi đợt sử dụng.

Theo báo cáo từ Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế cho thấy số vụ vi phạm quảng cáo TPCN không ngừng tăng lên, trong số các vụ xử lý vi phạm về TPCN thì có đến 53% là vi phạm về quảng cáo.

Kênh đa cấp: Dễ thổi phồng TPCN

Đa cấp chào thua ở VN

Mới đây, Công ty TNHH Thành Đô vừa mới ký hợp đồng là nhà phân phối độc quyền các sản phẩm của Agel tại VN. 

Với hợp đồng  này, VN chính thức là thị trường duy nhất trên thế giới mà tập đoàn Agel chấp nhận không bán hàng theo hình thức đa cấp, để sản phẩm được nhập khẩu 100% từ Mỹ đến tận tay người tiêu dùng với đầy đủ nhãn mác bằng tiếng Việt trên tem vỡ chống hàng giả.

Được biết, hiện nay sản phẩm Agel được Công ty giao cho đơn vị Chợ Việt Mỹ phân phối trực tiếp trên toàn quốc.

Theo Bác sĩ Lê Bảo Toàn, nguyên Chủ nhiệm khoa bộ môn Y học hạt nhân và xạ trị ung thư bệnh viện 103 thì nguyên nhân khiến TPCN “làm mưa làm gió” ở Việt Nam là do: người dân thiếu những thông tin chính xác về TPCN, việc cấp phép về đăng ký giấy phép còn chưa chặt chẽ và cơ quan truyền thông chưa thẩm định chặt nội dung khi cho đăng quảng cáo.

“Một điều đáng bàn nữa là hiện nay TPCN chủ yếu kinh doanh qua hệ thống bán hàng đa cấp, vì thế dù không phải là thuốc mà chỉ có tác dụng phòng bệnh và hỗ trợ tích cực khi bị bệnh nhưng qua hình thức này nhiều loại TPCN lại được quảng cáo như thần dược, chữa được bách bệnh” - ông Toàn nói

Không những quảng cáo một cách thái quá mà nhiều loại sản phẩm chức năng qua hình thức đa cấp được đội giá lên từ 4-10 lần so với giá trị thực. 

Bác Nguyễn Thị Hà (Đống Đa, Hà Nội) cho biết: “Tôi không tin vào mấy lời xảo ngôn của những người bán hàng đa cấp. Tôi đã từng bị họ lừa mua TPCN, chất lượng thì tốt đấy nhưng giá thì cao gấp 5 lần so với giá bán ở các hiệu thuốc” .

Những điều trên cho thấy, chính sự thiếu hiểu biết của người dân, sự lơi lỏng của các cơ quan chức năng đến đạo đức của các nhà kinh doanh, các cơ quan truyền thông đã khiến mảnh đất TPCN ngày càng rối ren.

Chọn kênh bán hàng có trách nhiệm

Hiện nay, phần lớn người tiêu dùng tiếp cận TPCN một cách vội vã, cả về nhận thức lẫn giá cả, theo kiểu “có bệnh thì vái tứ phương”, thử dùng xem sao. Đây chính là nguyên nhân khiến các chuyên gia y tế, các nhà khoa học rất lo lắng. Bởi, TPCN chỉ là sự giao thoa giữa thực phẩm và thuốc. Nó chỉ hỗ trợ quá trình phục hồi, duy trì, tăng cường chức năng cơ thể, không có tác dụng chữa bệnh.

Đại diện công ty TNHH Thành Đô - Nhà phân phối sản phẩm của Agel cho rằng “Để lựa chọn TPCN thực sự có lợi cho sức khỏe và đúng giá, người tiêu dùng cần đọc kỹ các thành phần cũng như công dụng của sản phẩm trước khi mua. Ngoài ra còn phải chú ý xem giá bán có đúng với giá trên bao bì hay không, và nguồn gốc xuất xứ thế nào”.

Hiện chúng ta có quá ít kênh bán hàng chịu đứng ra làm cầu nối giữa khách hàng với nhà cung cấp sản phẩm để có những tư vấn, khuyến cáo tốt nhất giúp người tiêu dùng yên tâm sử dụng TPCN một cách hiệu quả nhất. Vì vậy, dù có những quy định liên quan đến trách nhiệm của bên này bên kia, người tiêu dùng vẫn phải là khách hàng thông thái, biết lựa chọn sản phẩm phù hợp để không rơi vào tình trạng “tiền mất tật  mang”.

Minh Ngọc