Lượng hóa thành công ‘hiệu ứng Uber’

Ba nhà nghiên cứu ĐH Bang Arizone đã lượng hóa thành công “Hiệu ứng Uber” bằng cách hoàn thành nghiên cứu đầu tiên để chứng minh rằng dich vụ gọi xe này đã giảm thiểu ùn tắc giao thông, cắt giảm thời gian di chuyển và tiết kiệm xăng dầu cho các bác tài. 

Giúp tiết kiệm 1 tỷ USD cho nước Mỹ

Bản nghiên cứu đã phân tích “ông trùm” lớn nhất trong số các dịch vụ đặt xe thông qua ứng dụng trên điện thoại thông minh và chỉ ra rằng Uber sẽ giúp tiết kiệm hơn 1 tỷ đô trên toàn nước Mỹ từ năm 2011, bao gồm 66 triệu giờ và 114 triệu lít nguyên liệu (1 gallon = 3,8l). 

Lấy ví dụ, nhà nghiên cứu Ziru Li chỉ ra rằng tại Trung tâm Phoenix, 1,8 triệu giờ mắc kẹt trong tắc nghẽn giao thông đã được tiết kiệm cùng với hơn 3,4 triệu lít nguyên liệu, tương ứng với khoảng 43 triệu đô kể từ khi dịch vụ này bước chân vào thị trường từ năm 2012. 

Sử dụng dịch vụ Uber giúp tiết kiệm thời gian, nhiên liệu, giảm ách tắc giao thông

Bản nghiên cứu được thực hiện bởi 3 chuyên gia phân tích hệ thống thông tin tại Trường Kinh Doanh ASU’s W. P. Carey: Yill Hong, trợ lý giáo sư; Zhongju Zhang, phó giao sư, và Li, nghiên cứu sinh và viện sĩ thông tin. Nghiên cứu của họ sẽ được giới thiệu tại hàng loạt hội thảo mùa thu này, bao gồm Hội thảo Quốc tế Hawaii về Khoa học Hệ thống, Hội thảo Thường niên của Viện Nghiên cứu Vận hành và Khoa học Quản trị và Hội thảo Thường niên Quốc tế về Hệ thống Thông tin. 

Nhóm nghiên cứu từ trái sang bao gồm: Yill Hong, trợ lý giáo sư; Zhongju Zhang, phó giáo sư, và Li, nghiên cứu sinh và viện sĩ thông tin. Ảnh: Charlie Leight/ASU Now

“Chia sẻ chuyến đi là một chủ đề lớn trong nghiên cứu của chúng tôi," Hong chia sẻ. “Chúng tôi nghiên cứu cách mà công nghệ Uber cùng dịch vụ chia sẻ chuyến đi sử dụng có ảnh hưởng thế nào tới xã hội, và chúng tôi hoàn toàn bất ngờ trước hiện tượng phi thường này.

Uber giờ đây đã có mặt  tại hơn 400 thành phố trên toàn thế giới. Uber được triển khai tại San Francisco vào năm 2011, và không có bất kỳ liên quan gì tới bản nghiên cứu. Uber được chọn vì nó là ứng dụng lớn mạnh nhất so với các ứng dụng cùng loại, các nhà nghiên cứu chia sẻ. 

Bởi vì nhóm nghiên cứu muốn so sánh vấn đề giao thông trước và sau khi Uber gia nhập, họ phải tìm ra thời điểm mà dịch vụ bắt đầu xuất hiện tại thị trường. Cả nhóm phải lọc qua hàng trăm bản tin và đối chiếu với dữ liệu trên các tìm kiếm từ Google. 

Sau đó họ phải nghiên cứu dữ liệu giao thông và đưa ra hơn 900 kết quả quan sát tại 87 khu vực thành thị qua 11 năm mới có thể đưa ra các kết luận cuối cùng. 

Nhóm nghiên cứu cũng đã tính đến những trường hợp ngẫu nhiên, chẳng hạn như những trường hợp tắc nghẽn giao thông giảm sau khi Uber xuất hiện nhưng không phải vì Uber. 

“Chúng tôi sử dụng các mô hình kinh tế lượng để nghiên cứu mối quan hệ nhân quả này," Hong nói. “Dịch vụ chia sẻ chuyến đi này thực sự đang giảm thiểu lưu lượng giao thông. Đây không phải là sự trùng hợp." 

Bằng chứng cắt giảm tắc nghẽn nhờ mạng lưới chia sẻ

Nghiên cứu của nhóm không đưa ra những bằng chứng trực tiếp rằng nhiều dịch vụ gọi xe hơn có thể cắt giảm tắc nghẽn nhiều hơn, nhưng bản phân tích các kết quả tìm kiếm trên Google của họ lại ngầm chỉ ra điều đó. 

Loại nghiên cứu này yêu cầu nhiều bộ dữ liệu khổng lồ, và cả nhóm hy vọng rằng họ có thể hợp tác với những công ty liên quan để được cung cấp những thông tin cần thiết. 

Trong bản báo cáo này, nhóm nghiên cứu đã chỉ ra những lí do vì sao một nền kinh tế chia sẻ có thể hỗ trợ làm giảm ách tắc giao thông, bao gồm:

• Uber giúp gia tăng hiệu suất sử dụng xe. Một nghiên cứu năm 2014 chỉ ra rằng những chiếc xe thuộc mạng lưới chia sẻ xe nhận trung bình 1,8 người dùng, cao hơn mức 1,1 hành khách của taxi thông thường.

• Ứng dụng chia sẻ chuyến đi đồng nghĩa với việc các bác tài sẽ không còn phải lượn quanh các đường phố để bắt khách dọc đường.

• Người dân tại các thành phố đang dần thay thế việc sở hữu một chiếc xe bằng việc sử dụng dịch vụ chia sẻ chuyến đi. Một cuộc khảo sát với sự tham gia của hơn 6,200 người cho thấy một phương tiện chia sẻ sẽ thay thế 9 đến 13 chiếc xe cá nhân.

• Uber giúp gia tăng hiệu quả chuyến đi, bằng việc người dùng có thể làm nhiều công việc ngay trong một chuyến đi, chứ không phải chuyển tiếp nhiều xe khác nhau.

• Hệ số tăng giá (surge pricing) cổ vũ người dùng sử dụng việc chia sẻ chuyến đi ngoài giờ cao điểm, giúp giảm chi phí di chuyển.

Nền kinh tế chia sẻ có thể hỗ trợ làm giảm ách tắc giao thông

Cả ba nhà nghiên cứu đều thừa nhận rằng họ đều đã quen thuộc với dịch vụ gọi xe này.

“Một trong những điều chúng tôi nhận ra sau nhiều năm là nếu bạn muốn nghiên cứu về một thứ gì đó, bạn phải trở thành một người dùng thực sự thì mới có thể thấu hiểu nó,” Zhang chia sẻ. 

Anh cũng hy vọng rằng kết quả của bản nghiên cứu có thể giúp cung cấp thêm thông tin cho các tranh cãi về dịch vụ gọi xe. 

“Lý do một số nơi không ủng hộ việc sử dụng Uber vì họ cho rằng nó có thể gây ra những hậu quả xã hội tiêu cực, ví dụ như tắc nghẽn giao thông. Chúng tôi hy vọng rằng các kết quả nghiên cứu của mình có thể thuyết phục họ về hiệu quả tích cực mà Uber đã và đang mang lại.”. 

Hải Đăng