Đây là ý kiến của đại biểu Quốc hội Dương Trung Quốc, một ý kiến mà theo người viết là đủ sức "mát lòng mát dạ" những người phản đối thủy điện lẫn... chủ đầu tư thủy điện.
Người viết thấy sao mà khổ quá! Doanh nghiệp khổ, báo chí cũng khổ... Không biết quản lý Nhà nước có khổ không?
Nỗi khổ của doanh nghiệp
Khi viết bài về những mặt hạn chế của thủy điện Đồng Nai 6 và 6A, người viết từng bị một nhân viên PR của tập đoàn Đức Long- Gia Lai (ĐL-GL) cho rằng đang "bới lông tìm vết". Người này còn cho rằng cách báo chí đưa tin như vậy là "bói ra ma, quét nhà ra rác". Những câu rất giàu hình tượng!
Còn trong một văn bản gửi đoàn đại biểu Quốc hội Đồng Nai chuẩn bị cho buổi làm việc trực tiếp với đoàn này, ông Nguyễn Đình Trạc, Tổng Giám đốc tập đoàn ĐL-GL cho rằng, có một số tờ báo, trang mạng đã đưa "các ý kiến sai lệch, đánh giá chưa khách quan, chưa đúng" về dự án của tập đoàn ông.
Ông Bùi Pháp, Chủ tịch Hội đồng Quản trị ĐL-GL thì mạnh mẽ phê phán báo chí đã "đăng... lung tung". Thậm chí ông Pháp còn đề nghị nếu báo chí muốn viết về dự án thì chỉ cần đến gặp ĐL- GL, cần văn bản của ban ngành liên quan nào thì ĐL- GL sẽ cung cấp để không gây hiểu lầm.
Họ bức xúc với báo chí vì họ có nỗi khổ...
Đại diện ĐL- GL rằng việc chuyển đổi hơn 50 hec- ta rừng làm dự án mà chưa thông qua Quốc hội không phải lỗi của tập đoàn ĐL- GL, bởi Bộ Công thương đã phê duyệt dự án trước tháng 8.2010, thời điểm Quốc hội mới ra nghị quyết này.
Để bù lại những thiệt hại về rừng (370 hec- ta) tại Cát Tiên nếu được xây dựng thủy điện, ĐL- GL cam kết sẽ trồng lại rừng, xây trường học, giải quyết đời sống người dân.v.v..
Về góc độ này, ông Dương Trung Quốc cũng chia sẻ với doanh nghiệp rằng, Bộ KH & CN hay Bộ TN & MT không thể rũ bỏ trách nhiệm quản lý Nhà nước của mình với lý do chưa thể phản biện dự án.
"Một dự án được duyệt từ năm 2007 đến nay vẫn không thực hiện được thì doanh nghiệp cũng thiệt hại. Họ không biết phải kêu ai hoặc không ai thẩm định được thì phải mời nước ngoài tham gia. Sự cân nhắc giữa được và mất trên cơ sở nào để có một nguồn điện "sạch" là vấn đề không đơn giản..."- ông Dương Trung Quốc nhận định.
![]() |
Việc xây dựng thủy điện Đồng Nai 6 và 6A dấy lên những lo ngại về tác động môi trường. |
Nỗi khổ của báo chí
Thật sự thì những thành viên của tập đoàn ĐL- GL từng trách báo chí liệu có hiểu rằng, báo chí cũng có những nỗi khổ riêng. Khi nghe báo cáo về hai dự án này với rất nhiều "mỹ từ" song khi kiểm chứng lại thì tình hình lại khác.
Nếu ĐL- GL thực sự làm tốt thì báo chí đã không lên tiếng về bản báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) vốn là bản sao chép của tập đoàn này. Bản ĐTM thứ hai được trình ra cũng chỉ là những mánh lới, thủ thuật văn bản làm dày hồ sơ.
Và nếu ĐL- GL thực sự bảo vệ quyền lợi của mình, thì tôi tin những tờ báo, trang mạng viết sai sự thật đã bị họ lôi ra tòa chứ không phải những lời phàn nàn... mơ hồ.
Và không biết có trùng hợp không, khi báo Tuổi Trẻ từng đưa thông tin về nhà báo Đức Tuyên (có khá nhiều bài viết về hai dự án của ĐL- GL) với nội dung thế này:
"Năm 2011, nhà báo Đức Tuyên, báo Tuổi trẻ, theo đuổi điều tra một dự án thủy điện có tác hại lớn đến môi trường. Ngay sau đó, anh và một nhà khoa học đã nhận được nhiều tin nhắn cảnh cáo nặc danh kèm theo một bịch tiêu (có thể hiểu theo nghĩa tiêu đời).
Đặc biệt, buổi tối đi làm về, Đức Tuyên còn phát hiện có người lạ mặt kè kè theo mình. Sự việc đáng ngại này cứ lặp lại đến mức anh phải gửi vợ con sang nhà người thân, còn mình thì bật đèn sáng, mở cửa để "đợi" kẻ lạ vào nhà..."
Một nỗi khổ khác là có một số nhà báo, dù chưa đến hiện trường khu vực dự tính xây thủy điện vẫn có những bài viết hùng hồn mang tính chất có lợi cho chủ đầu tư.
Chính đại biểu Quốc hội Dương Trung Quốc đã rất bất ngờ khi biết một trong các nhà báo như vậy từng được người ta giới thiệu cho ông để làm việc, tìm hiểu về hai dự án này. Nhà báo đó chỉ đến bìa rừng là dừng lại, tư liệu của anh ta được xin từ các đồng nghiệp.
Vậy thì đâu là sự thật của vấn đề nhà báo viết?
Thế nào là trách nhiệm quản lý Nhà nước?
TP.HCM và Đồng Nai không phải là nơi xây dựng thủy điện! Nhưng UBND hai tỉnh này đi đầu trong việc gửi kiến nghị phản đối thủy điện vì những tác hại của nó. Thủy điện hoàn thành thì tiền chảy vào túi chủ đầu tư, điện sẽ được EVN bán cho dân, song nếu có hậu quả thì các cư dân ở hạ nguồn sẽ gánh chịu nặng nề nhất.
Cơ bản phản ứng của hai tỉnh nói trên cũng giống như các tổ chức: Mạng lưới sông ngòi Việt Nam (VRN), Ủy ban bảo vệ sông Đồng Nai và đặc biệt là Bộ trường Bộ CT Vũ Huy Hoàng.
Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng từng khẳng định: Quan điểm trước sau như một của Bộ CT là thuỷ điện không được đụng tới rừng đặc dụng, vườn quốc gia. Rừng đặc dụng và vườn quốc gia là tài sản của đất nước, có vai trò bảo vệ môi trường, chống lũ lụt cho hạ nguồn, nên về nguyên tắc không đụng chạm vào những khu rừng như vậy.
Trừ trường hợp là công trình quan trọng quốc gia, có ý kiến về mặt chủ trương của Quốc hội buộc phải xem xét, thì lúc đó sẽ tính.
Khi các cuộc tranh luận về được, mất của thủy điện cũng như những vấn đề khác, đụng chạm đến pháp lý như Nghị quyết 49 của Quốc hội, hay Luật Bảo vệ đa dạng sinh học còn chưa ngã ngũ, mà Bộ NN & PTNT vẫn có thể gửi văn bản này đi thì quá lạ. Gọi sự việc này có phải là trách nhiệm quản lý Nhà nước hay không, xin để độc giả đánh giá! |
Gần đây, trả lời báo chí, ông Nguyễn Vũ Trung, Phó Trưởng phòng đánh giá môi trường tổng hợp, Cục Thẩm định đánh giá tác động môi trường của Bộ TN & MT (đơn vị vừa thực hiện khảo sát thực địa tại Cát Tiên) nói, Bộ TN & MT sẵn sàng lắng nghe, tổng hợp các ý kiến phản biện mang tính xây dựng, vì lợi ích của đất nước và cộng đồng để cân nhắc, xem xét trong quá trình thẩm định.
Hội đồng thẩm định cũng sẵn sàng tạo cơ hội để đại diện các tổ chức phản biện tham dự phiên họp, phát biểu ý kiến trước hội đồng. Tuy nhiên, ông Trung lưu ý rằng, đây là việc làm chưa có tiền lệ, song với mức độ quan tâm lớn của người dân lẫn giới khoa học đến hai dự án có thể sẽ là cơ sở để Bộ TN & MT xem xét.
Khá nhiều nhà khoa học khác từng đóng góp ý kiến về hai dự án thuỷ điện cũng cho biết, họ sẽ tham gia phản biện nếu Bộ TN & MT tạo điều kiện.
Như vậy, tính minh bạch chính là trách nhiệm của quản lý Nhà nước!
Chỉ có một điều làm người viết bài khá băn khoăn, chính là công văn số 288 của Thứ trưởng Diệp Kỉnh Tần, Bộ NN & PTNT ngày 6/2 lại khẳng định: Nên chuyển mục đích sử dụng rừng để xây dựng công trình thủy điện Đồng Nai 6 và 6A khi các lợi ích kinh tế, xã hội của hai công trình này cao hơn nhiều so với các tổn thất về tài nguyên thiên nhiên, đa dạng sinh học và môi trường.
Công văn này được gửi đến Thủ tướng Chính phủ, Văn phòng Chính phủ, Bộ CT, Bộ TN & MT, UBND ba tỉnh Lâm Đồng, Đắk Nông và Bình Phước.
Khi các cuộc tranh luận về được, mất của thủy điện cũng như những vấn đề khác, đụng chạm đến pháp lý như Nghị quyết 49 của Quốc hội, hay Luật Bảo vệ đa dạng sinh học còn chưa ngã ngũ, mà Bộ NN & PTNT vẫn có thể gửi văn bản này đi thì quá lạ. Có thể hiểu cách chơi chữ của thứ trưởng như thế nào đây? "Nên" như thế "khi" như thế hay "nên" thế khi nó thế? Vì trước đó văn bản này cũng nói rằng về tổng thể, hai dự án thủy điện không ảnh hưởng của dự án đến tiêu chí, mục tiêu và nội dung xác lập vườn Quốc gia Cát Tiên và khu rừng phòng hộ Cát Tiên.
Gọi sự việc này có phải là trách nhiệm quản lý Nhà nước hay không, xin để độc giả đánh giá!
Nhất Chi Mai