- Đói giáp hạt hằng năm đều diễn ra ở nhiều tỉnh, nhất là các tỉnh miền núi, tỉnh đông dân... Thanh Hóa cũng nằm trong diện này. Phóng viên đã có cuộc trao đổi nhanh với đồng chí Vương Văn Việt,  Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa về vấn đề này.

- Thưa đồng chí, tình trạng thiếu đói giáp hạt năm nay ở Thanh Hóa so với các năm trước ra sao?

Thanh Hóa là tỉnh đông dân, tỷ lệ dân số ở nông thôn và lao động trong nông nghiệp cao; còn nhiều vùng sản xuất thuần nông; có 11 huyện miền núi và 38 xã bãi ngang ven biển điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội khó khăn.

Đây là những khu vực thường xảy ra tình trạng đói, thiếu ăn trong thời kỳ giáp hạt. Trước những khó khăn đó, UBND tỉnh luôn quan tâm chỉ đạo ngành LĐ-TB&XH và các địa phương thường xuyên theo dõi, nắm tình hình đời sống nhân dân để tham mưu cho UBND tỉnh phương án cứu trợ kịp thời, không để nhân dân thiếu đói.

Ông Vương Văn Việt, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hoá.

Năm 2011, theo báo cáo của các địa phương, Sở Lao động – TBXH đã tổng hợp, đề nghị UBND tỉnh hỗ trợ gạo cho 93.283 hộ (241.558 khẩu) thiếu đói.

Nguyên nhân chủ yếu xảy ra tình trạng thiếu đói năm nay là do: ảnh hưởng của áp thấp nhiệt đới, mưa lớn kéo dài, một số cây trồng hết thời vụ nên sản xuất vụ đông 2010 – 2011 đạt thấp so với kế hoạch, sản lượng lương thực chỉ đạt 82,8% kế hoạch, giảm 9,7% so với cùng kỳ; rét đậm rét hại kéo dài làm cho nhiều diện tích lúa vụ Chiêm Xuân gieo cấy sớm bị chết, buộc phải cấy lại, cùng với hạn hạn xảy ra đúng vào thời kỳ cây lúa sinh trưởng mạnh, đã ảnh hưởng đến lịch mùa vụ, làm cho kỳ giáp hạt năm nay dài hơn so với năm trước.

Ngoài ra, một số địa phương thuộc vùng bãi ngang, ven biển bị nước mặn xâm thực, gây mất trắng một phần diện tích hoặc làm giảm năng suất nhiều loại hoa màu. 

- Số liệu này liệu có thật sát với thực tế? Có hay không việc báo cáo vống, không trung thực của các địa phương, thưa ông?

Do các yếu tố đã nêu trên, số hộ thiếu đói năm nay có thể tăng so với năm trước. Tuy nhiên, số liệu hộ thiếu đói theo báo cáo của một số huyện có độ tin cậy không cao.

Ví dụ như: Trong cùng một khu vực có điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội tương tự nhau, tỷ lệ số hộ thiếu đói theo báo cáo của các huyện trong khu vực có sự khác biệt rất lớn; một số huyện trong vùng trọng điểm lúa như Thọ Xuân, Thiệu Hóa…báo cáo tỷ lệ thiếu đói và đề nghị tỉnh hỗ trợ gạo lại nhiều hơn nhiều so với các huyện khó khăn hơn.

Một số huyện đã lấy số liệu cứu trợ trong dịp Tết Nguyên Đán Tân Mão vừa qua để báo cáo; nhiều huyện báo cáo tình hình thiếu đói do Phó Chủ tịch UBND huyện ký, trong khi chưa có sự điều tra kỹ từ cơ sở và chưa có ý kiến của tập thể lãnh đạo huyện.

Trước tình hình trên, UBND tỉnh đã chỉ đạo ngành Lao động – TBXH phối hợp với các địa phương rà soát, xác định chính xác số liệu số hộ, số khẩu thiếu đói và sẽ xử lý nghiêm những địa phương thiếu trách nhiệm, báo cáo không đúng thực tế.

- Để kịp thời giải quyết tình trạng đói giáp hạt hiện nay, tỉnh đã và đang triển khai việc cấp gạo cho các địa phương. Vậy phương châm, cách thức làm cụ thể ra sao? Tiêu chí, nguyên tắc cấp thế nào?

Để giải quyết vấn đề thiếu đói cho nhân dân, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 1471/UBND-QĐ ngày 11/5/2011 phê duyệt Phương án hỗ trợ 2049 tấn gạo cho các hộ thiếu đói. Cùng với việc đề nghị Chính phủ hỗ trợ, UBND tỉnh đã chỉ đạo UBND các huyện, thị xã, thành phố vận động các tổ chức, cá nhân, huy động nguồn lực tại chỗ, trích nguồn kinh phí bảo đảm xã hội đã được phân bổ năm 2011 để mua gạo trợ cấp kịp thời, không để bất cứ người dân nào bị đói.

Việc cứu trợ phải thực hiện theo phương châm: “gạo cứu đói đến tận tay người bị đói”; theo nguyên tắc: công khai, dân chủ, minh bạch từ cơ sở; đảm bảo các tiêu chí: sử dụng gạo cứu đói đúng mục đích, đúng đối tượng, đúng định lượng, kịp thời gian, không chia bình quân; cách thức hỗ trợ: gạo cứu đói phải do UBND xã tổ chức cấp trực tiếp cho các đối tượng (không giao hoặc khoán trắng cho trưởng thôn, bản, khối phố).

Với cách làm này, chúng tôi tin rằng: trong một thời gian ngắn nữa số gạo nói trên sẽ đến tận tay các hộ thiếu đói, đúng đối tượng, kịp thời hỗ trợ người dân trong kỳ giáp hạt.

- Để giải quyết tình trạng đói giáp hạt, về lâu dài, tỉnh có chiến lược ra sao?

Việc cấp gạo cứu đói giáp hạt là chủ trương đúng đắn nhưng phải xác định đây là biện pháp có tính trước mắt. Về lâu dài, để giải quyết dứt điểm tình trạng đói giáp hạt, không có cách nào khác là tập trung chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao tốc độ, chất lượng tăng trưởng, thực hiện giảm nghèo bền vững.

Cụ thể là: phát triển các khu kinh tế động lực để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội cả tỉnh; huy động đa dạng các nguồn lực để đầu tư, cải thiện hệ thống kết cấu hạ tầng cho các vùng khó khăn; cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư, kinh doanh để giải phóng sức sản xuất, mở mang các loại hình doanh nghiệp, phát triển công nghiệp, làng nghề, trang trại, kinh tế hộ…để giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho lao động.

Thực hiện có hiệu quả chương trình phát triển nguồn nhân lực, nhất là đào tạo nghề, hướng dẫn cách làm ăn cho người dân theo hướng sản xuất hàng hóa; thực hiện có hiệu quả các chương trình, dự án giảm nghèo, xuất khẩu lao động; đẩy mạnh xã hội hóa công tác giảm nghèo, giúp đỡ người nghèo, người có hòan cảnh khó khăn; tăng cường công tác tuyên truyền, động viên, khích lệ người nghèo nỗ lực cố gắng tự vươn lên thoát nghèo.

Trong giải quyết vấn đề đói nghèo, UBND tỉnh đặc biệt quan tâm khu vực miền núi và các xã vùng bãi ngang ven biển.

Đối với khu vực miền núi: tập trung triển khai thực hiện có hiệu quả Chương trình phát triển kinh tế - xã hội miền Tây Thanh Hóa giai đoạn 2011 – 2015; coi trọng việc chỉ đạo duy trì sản xuất lương thực ở các vùng có điều kiện, nhất là mở rộng diện tích trồng lúa nước; đẩy mạnh trồng rừng sản xuất, trồng cao su ở nơi có điều kiện; phát triển mạnh chăn nuôi đại gia súc; xây dựng, nhân rộng mô hình kinh tế nông – lâm kết hợp...

Đối với vùng ven biển: Triển khai thực hiện có hiệu quả Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng biển; khai thác tối đa tiềm năng lợi thế vùng ven biển để phát triển mạnh công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ, du lịch, khai thác, nuôi trồng, chế biến thủy sản; tập trung giải quyết vấn đề nước tưới và nước sinh hoạt cho nhân dân.

Chúng tôi mong được Chính phủ, các Bộ, ngành Trung ương hỗ trợ tỉnh trong đầu tư cải thiện hệ thống kết cấu hạ tầng, giải quyết thủy lợi và những vấn đề liên quan vượt quá khả năng của tỉnh để Thanh Hóa nhanh chóng thực hiện tốt mục tiêu xóa đói, giảm nghèo.

Xin cảm ơn ông!

Nhóm phóng viên (thực hiện)