Tại Thụy Điển, cộng đồng người Việt Nam hiện có hơn 22.000 người, tập trung chủ yếu ở miền Nam, đặc biệt là khu vực Malmö. Đây là một cộng đồng được đánh giá cao về sự ổn định, đoàn kết, hội nhập tốt với xã hội sở tại, đồng thời luôn hướng về quê hương với tinh thần gắn bó sâu sắc.
Một bộ phận lớn trong cộng đồng là thế hệ người Việt thứ hai, thứ ba sinh ra và lớn lên tại đất nước này. Trong môi trường học tập và sinh hoạt chủ yếu bằng tiếng Thụy Điển hoặc tiếng Anh, việc duy trì và phát triển tiếng Việt gặp không ít khó khăn về đội ngũ giáo viên, tài liệu giảng dạy cũng như môi trường sử dụng tiếng Việt trong đời sống hàng ngày.
Đa dạng lớp học tiếng Việt
Vượt qua những trở ngại là sự nỗ lực không ngừng của các tổ chức cộng đồng, các thầy cô giáo tâm huyết và các gia đình Việt kiều luôn ý thức sâu sắc vai trò của ngôn ngữ dân tộc đối với thế hệ trẻ. Nhờ đó, những rào cản dần được tháo gỡ, mở ra nhiều cơ hội cho tiếng Việt được duy trì và lan tỏa.

Tại Thụy Điển, trẻ em có quyền học tiếng mẹ đẻ từ 30 đến 60 phút mỗi tuần trong hệ thống giáo dục chính quy. Đây là cơ hội để đưa tiếng Việt vào nhà trường như một phần của chương trình hỗ trợ ngôn ngữ bản địa.
Hiện nay, các lớp học tiếng Việt được tổ chức theo nhiều hình thức linh hoạt như lớp học cộng đồng do các hội người Việt tổ chức vào cuối tuần, hướng đến trẻ em gốc Việt.
Lớp học trực tuyến được tổ chức bởi nhiều giáo viên trong và ngoài nước, tạo điều kiện cho học viên ở xa có thể tiếp cận tiếng Việt một cách linh hoạt, không giới hạn bởi khoảng cách địa lý.
Trong trường học Thụy Điển thì Trường Trung học cơ sở Elsa Brändström đã mở lớp tiếng Việt cho học sinh có gốc Việt. Tại đây, học sinh được học tiếng Việt như một môn học chính thức, với giáo trình, sách vở và chứng chỉ hoàn thành khóa học.
Người chèo đò nơi xa xứ
Họa sĩ Văn Dương Thành, một tên tuổi lớn trong giới mỹ thuật cũng là người dành nhiều tâm huyết cho việc gìn giữ tiếng Việt tại Thụy Điển. Bằng hình thức giảng dạy sáng tạo, kết hợp giữa hội họa, âm nhạc và ngôn ngữ, cô mang đến cho thế hệ trẻ một cách tiếp cận đầy cảm hứng.

Không gian lớp học của cô là một “Việt Nam thu nhỏ” với tranh ảnh, nhạc cụ dân tộc, bài hát truyền thống. Ở đó, học sinh không chỉ học tiếng mà còn sống trong văn hóa Việt. Điều đặc biệt là lớp học còn thu hút cả người bản địa muốn tìm hiểu Việt Nam để du lịch, kết hôn hoặc hợp tác làm ăn.
Theo cô Văn Dương Thành: “Trong trường học Thụy Điển, thầy cô luôn khuyến khích phụ huynh dạy con bằng ngôn ngữ mà họ giỏi nhất. Nếu là người Việt, hãy nói thật nhiều tiếng Việt với con, phần còn lại như tiếng Thụy Điển, tiếng Anh… đã có nhà trường hỗ trợ”.
Cô Sally Luu Nguyen, sinh năm 1975, là một trong những giáo viên tiêu biểu, đã giảng dạy tiếng Việt tại Trường Elsa Brändström từ năm 2016. Suốt 8 năm qua, cô không chỉ dạy ngôn ngữ mà còn truyền lửa tình yêu quê hương, bản sắc Việt cho thế hệ học sinh gốc Việt tại Thụy Điển.
Lớp học của cô có học sinh từ bậc tiểu học đến trung học phổ thông. Các em được học tiếng Việt với thời lượng và chương trình tương tự như các môn học khác. Nhà trường cung cấp sách giáo khoa, tài liệu học tập và cấp chứng chỉ khi các em hoàn thành chương trình.
Trong bài giảng, cô Sally còn đưa vào các kiến thức về xã hội, lịch sử, nghệ thuật Việt Nam, giúp học sinh tăng cường kỹ năng sử dụng tiếng Việt, đồng thời hiểu sâu sắc hơn về văn hóa dân tộc. Đặc biệt, lớp học còn có cả học sinh là con lai trong gia đình đa văn hóa, tạo nên một không gian học tập cởi mở, đa dạng.
Dạy tiếng Việt cho trẻ sinh ra tại Thụy Điển là công việc không dễ dàng. Với đặc thù là một ngôn ngữ có thanh điệu phức tạp, tiếng Việt đòi hỏi sự kiên nhẫn và phương pháp phù hợp. Nhờ sự tận tâm và tình yêu dành cho ngôn ngữ mẹ đẻ, cô Sally đã từng bước giúp các em tiến bộ và yêu mến tiếng Việt.