Sáng 13/6 tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) tổ chức Hội thảo tham vấn, lấy ý kiến góp ý định hướng Chương trình Mục tiêu quốc gia (MTQG) xây dựng nông thôn mới (NTM) và giảm nghèo bền vững (GNBV) giai đoạn 2026–2035. Hội thảo dưới sự chủ trì của Thứ trưởng Bộ NN&MT Trần Thanh Nam, thu hút sự tham gia của đại diện các bộ, ngành, địa phương cùng nhiều chuyên gia, nhà khoa học, cán bộ quản lý.

Theo báo cáo tại Hội thảo, tính đến tháng 6/2025, cả nước đã có 6.058/7.696 xã (tương đương 78,7%) đạt chuẩn nông thôn mới; trong đó, 2.446 xã (40,4%) đạt chuẩn NTM nâng cao và 655 xã (10,8%) đạt chuẩn NTM kiểu mẫu.

Đáng chú ý, có 1.508 thôn, bản đặc biệt khó khăn được công nhận đạt chuẩn NTM (chiếm 43%). Thu nhập bình quân khu vực nông thôn năm 2024 đạt khoảng 54 triệu đồng/người/năm, tăng 1,3 lần so với năm 2020. Tỷ lệ hộ nghèo đa chiều toàn quốc giảm còn 1,93%; riêng khu vực nông thôn là khoảng 3,1%; vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giảm bình quân 3–4%/năm.

W-tham van NTM.jpg
Thứ trưởng Bộ NN&MT Trần Thanh Nam phát biểu tại Hội thảo.

Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Trần Thanh Nam nhận định: Giai đoạn 2021-2025 ghi nhận bước chuyển biến rõ rệt về nhận thức và sự tham gia của người dân trong xây dựng NTM. So với giai đoạn trước, nhận thức của người dân chuyển từ trông chờ, thụ hưởng sang trực tiếp tham gia, coi xây dựng NTM là quyền lợi và trách nhiệm của chính mình; Diện mạo hạ tầng nông thôn giai tiếp tục khởi sắc, chuyển từ phát triển về số lượng sang nâng cao chất lượng mang tính đồng bộ và từng bước hiện đại hơn. Cơ cấu kinh tế nông thôn giai đoạn chuyển dịch theo hướng tích cực, nâng cao giá trị và thu nhập cho cư dân nông thôn. Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) trở thành điểm nhấn thúc đẩy kinh tế nông thôn phát triển. Tính đến tháng 2/2025, cả nước đã có 63/63 tỉnh, thành phố đã xây dựng kế hoạch phát triển sản phẩm OCOP và đã có 16.500 sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên.

Báo cáo tại Hội thảo cũng nêu rõ: Xây dựng NTM giai đoạn 2025–2035 hướng đến mục tiêu hiện đại, toàn diện, bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu; Tập trung phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội, thúc đẩy kinh tế nông thôn trên nền tảng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo. Đồng thời, nâng cao thu nhập, chất lượng sống, bảo đảm an sinh xã hội, giữ gìn bản sắc văn hóa và xây dựng cộng đồng nông thôn văn minh, gắn kết, hạnh phúc.

Đến năm 2030, thu nhập bình quân nông thôn đạt khoảng 105 triệu đồng/người/năm (tăng 2,5 lần so với 2020). Cả nước không còn hộ nghèo theo chuẩn đa chiều giai đoạn 2022–2025; mỗi năm giảm 1–1,5% hộ nghèo và 3% số xã nghèo. Ít nhất 90% xã đạt chuẩn NTM, 50% đạt chuẩn nâng cao, 10% đạt chuẩn hiện đại; Khoảng 9–10 tỉnh hoàn thành mục tiêu NTM, trong đó 4–5 tỉnh đạt chuẩn NTM hiện đại.

Đến năm 2035, thu nhập nông thôn tăng 1,6 lần so với năm 2030 (đạt khoảng 168 triệu đồng/người/năm), tỷ lệ hộ nghèo dưới 1%. Ít nhất 95% xã đạt chuẩn NTM, 70% đạt chuẩn nâng cao, 25% đạt chuẩn hiện đại. Có ít nhất 15 tỉnh hoàn thành mục tiêu xây dựng NTM, trong đó 8–10 tỉnh đạt chuẩn NTM hiện đại.

Dù đạt nhiều kết quả nhưng để đạt mục tiêu nêu trên, con đường phía trước vẫn còn không ít rào cản. Đến nay, khu vực miền núi phía Bắc mới có 54,2% số xã đạt chuẩn; Tây Nguyên là 63,8%; còn 4 tỉnh thuộc trung du miền núi phía Bắc có dưới 30% số xã đạt chuẩn.

Để triển khai hiệu quả Chương trình xây dựng NTM và GNBV giai đoạn 2026–2035, các đại biểu cùng thảo luận và đưa ra  một số giải pháp trọng tâm như hoàn thiện cơ chế, chính sách phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền hai cấp (tỉnh – xã; Chuyển trọng tâm sang nâng cao chất lượng tiêu chí NTM, hướng dẫn xây dựng NTM nâng cao, hiện đại và kiểu mẫu phù hợp đặc thù vùng miền; Triển khai GNBV theo hướng tiếp cận đa chiều, chú trọng sinh kế, năng lực tự chủ và ngăn tái nghèo. Huy động đầy đủ, kịp thời các nguồn vốn; lồng ghép hiệu quả các chương trình, tránh dàn trải; Tăng cường vai trò người dân, doanh nghiệp và khuyến khích hỗ trợ giữa các địa phương; Đẩy mạnh truyền thông, giám sát, xử lý nghiêm sai phạm, đảm bảo hiệu quả và minh bạch...

Theo Thứ trưởng Nam, Chương trình MTQG xây dựng NTM giai đoạn tới cần được nâng tầm, hướng tới xây dựng nông thôn hiện đại, phát triển đa dạng kinh tế, kết cấu hạ tầng đồng bộ, môi trường bền vững và chất lượng sống cao. Giai đoạn 2026–2035 tập trung hoàn thiện chương trình với mục tiêu phát triển toàn diện; giai đoạn 2036–2045 hướng tới xây dựng nông thôn hiện đại, tiệm cận đô thị. Việc tiếp tục triển khai chương trình ở cấp độ cao hơn là cần thiết để đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững, phù hợp với định hướng của Đảng và mong đợi của nhân dân.