Qua thực hiện báo cáo “Đánh giá sự tham gia của trẻ em Việt Nam” (Tiếng nói trẻ em Việt Nam) năm 2024, Viện Nghiên cứu Quản lý và Phát triển bền vững – MSD và Tổ chức Cứu trợ Trẻ em tại Việt Nam – Save the Children đã nhận thấy: Khung khổ pháp lý của quốc tế và Việt Nam để thúc đẩy hiệu quả, thực chất sự tham gia của trẻ em vào các vấn đề liên quan đến trẻ em ngày càng hoàn thiện.
Cụ thể, báo cáo của MSD và Save the Children chỉ ra rằng, trong khi Công ước Liên Hợp Quốc về quyền trẻ em quy định các quyền tham gia của trẻ em có tính khái quát, tạo nền tảng căn bản/bao trùm; pháp luật Việt Nam đã quy định từ khái quát đến cụ thể thể hiện ở các cấp độ khác nhau như Hiến pháp, luật, nghị định, thông tư, quyết định, hướng dẫn.
Mặt khác, Công ước Liên Hợp Quốc về quyền trẻ em tập trung thể hiện về quyền tham gia của trẻ em; còn hệ thống pháp luật Việt Nam đã cụ thể hóa vai trò, trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, gia đình, trường học để bảo đảm sự tham gia thực chất của trẻ em.
Nhận định thời gian qua hệ thống pháp luật về quyền của trẻ em Việt Nam đã có bước tiến và được các tổ chức quốc tế đánh giá cao, bà Nguyễn Thị Nga, Phó Cục trưởng Cục Bà mẹ và trẻ em (Bộ Y tế) cho biết, 2 năm gần đây, trẻ em Việt Nam còn có cơ hội tham gia phiên họp giả định “Quốc hội trẻ em”.
Đáng chú ý, theo đại diện Cục Bà mẹ và trẻ em, điều 21 của Luật Trẻ em năm 2016 đã quy định rõ về quyền bí mật đời sống riêng tư của trẻ em; các cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm tôn trọng quyền bí mật đời sống riêng tư của các em.
Các nhóm thông tin bí mật đời sống riêng tư, bí mật cá nhân của trẻ em cũng đã được quy định cụ thể tại Điều 33, Nghị định 56/2017/NĐ-CP của Chính phủ, gồm có: Tên, tuổi; đặc điểm nhận dạng cá nhân; thông tin về tình trạng sức khỏe và đời tư được ghi trong bệnh án; hình ảnh cá nhân; thông tin về các thành viên trong gia đình, người chăm sóc trẻ em; tài sản cá nhân; số điện thoại; địa chỉ thư tín cá nhân; địa chỉ, thông tin về nơi ở, quê quán; địa chỉ, thông tin về trường, lớp, kết quả học tập và các mối quan hệ bạn bè của trẻ em; thông tin về dịch vụ cung cấp cho cá nhân trẻ em.
Các biện pháp bảo vệ thông tin bí mật đời sống riêng tư cho trẻ em trên môi trường mạng cũng đã được hướng dẫn rõ tại Nghị định 56 năm 2017. Theo đó, cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trên môi trường mạng và cá nhân khi đưa thông tin bí mật đời sống riêng tư của trẻ em lên mạng phải có sự đồng ý của cha, mẹ, người chăm sóc trẻ em và trẻ em từ đủ 7 tuổi trở lên; có trách nhiệm bảo đảm an toàn thông tin của trẻ em.
Tuy vậy, hằng năm, cơ quan chức năng vẫn phải có văn bản, trao đổi để nhắc nhở các cơ quan, tổ chức, cá nhân về những quy định liên quan đến bảo vệ bí mật đời sống riêng tư của trẻ em. Bởi lẽ, trên không gian mạng hiện nay, nhiều phụ huynh dường như còn chưa quan tâm đến các quy định về bảo vệ trẻ em. Chính cha mẹ, những thành viên trong gia đình đã chụp và chia sẻ các nội dung thông tin rất cụ thể thuộc về bí mật đời sống riêng tư của trẻ em.
“Trên mạng, khi con mình có kết quả thi IELTS đạt 7.0, 7.5, 8.0..., không ít cha mẹ đã vô tư đăng nguyên lên Facebook kết quả thi, thậm chí là không xóa, che mã ID của con”, đại diện Cục Bà mẹ và trẻ em chia sẻ.
Ghi nhận từ tổng đài 111 – Tổng đài quốc gia bảo vệ trẻ em do Cục Bà mẹ và trẻ em (Bộ Y tế) đảm trách vận hành, hiện nay vẫn có nhiều cuộc gọi từ cha mẹ để hỏi về những quy định của Việt Nam hiện nay liên quan đến bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng; cũng như muốn được tư vấn liên quan đến quản lý, bảo vệ trẻ khi các em tham gia môi trường số.
Nhấn mạnh vai trò của cha mẹ trong việc đồng hành cùng con ở giai đoạn vị thành niên, đại diện Cục Bà mẹ và trẻ em cho rằng: Bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng không chỉ là nhiệm vụ của Chính phủ, mà cần có sự tham gia tích cực của mỗi gia đình, các phụ huynh.
Đồng quan điểm, chuyên gia đến từ Viện MSD khuyến nghị, phụ huynh và người chăm sóc trẻ cần tích cực tham gia các chương trình, hoạt động tư vấn, hướng dẫn, giáo dục, tập huấn… để tăng cường nhận thức và điều chỉnh hành vi ứng xử với trẻ em.
.svg){kind=icon}
