Theo thống kê chưa chính thức, hiện có hàng chục nghìn người Việt Nam đang sinh sống, học tập và làm việc tại Malaysia, bao gồm người lao động, sinh viên, phụ nữ kết hôn với người bản xứ và kiều bào kinh doanh lâu dài. Thế hệ trẻ sinh ra và lớn lên tại Malaysia đang đứng trước nguy cơ mai một tiếng mẹ đẻ nếu không được tiếp xúc thường xuyên và giáo dục bài bản bằng tiếng Việt.
Bên cạnh đó, ngày càng có nhiều người Malaysia, đặc biệt là các học giả, sinh viên, doanh nhân, thể hiện sự quan tâm đến tiếng Việt nhằm phục vụ học thuật, giao thương hoặc tăng cường hiểu biết về văn hóa Việt Nam.
Nhiều hoạt động lan tỏa tiếng Việt
Trước nhu cầu thực tiễn, Đại sứ quán Việt Nam tại Malaysia đã phối hợp với các hội đoàn, trường học và tình nguyện viên tổ chức nhiều lớp học tiếng Việt cho con em kiều bào. Các lớp học thường được tổ chức vào cuối tuần, xoay quanh các chủ đề về ngôn ngữ, văn hóa, phong tục nhằm tạo không gian học tập gần gũi và thực tiễn.
Hội Người Việt tại Malaysia và các nhóm cộng đồng tích cực tổ chức các sự kiện như "Ngày hội tiếng Việt", thi kể chuyện bằng tiếng Việt, cuộc thi viết chữ đẹp, hoặc giao lưu văn nghệ có sử dụng tiếng Việt. Các hoạt động không chỉ tạo điều kiện cho học sinh thực hành mà còn giúp gắn kết cộng đồng và khơi dậy niềm tự hào dân tộc.
Một số trường đại học tại Malaysia như Đại học Malaya đã đưa tiếng Việt vào giảng dạy như một môn ngoại ngữ lựa chọn trong chương trình đào tạo Đông Nam Á học. Đây là dấu hiệu tích cực cho thấy tiếng Việt dần được công nhận là một ngôn ngữ có giá trị học thuật và giao lưu quốc tế.

Quốc Anh là một trong các gương mặt tiêu biểu của thanh thiếu niên kiều bào ở Malaysia được cử tham dự Trại hè Việt Nam 2025 “Viết tiếp câu chuyện hòa bình” do Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam (Bộ Ngoại giao) tổ chức. Hiện là sinh viên năm 4, chàng trai trẻ chia sẻ, bản thân rất tự hào vì là người Việt Nam khi được tham gia trại hè.
“Qua chương trình này, em thấy vui vì các bạn đều nói được tiếng Việt, dù một số bạn khả năng nói còn hạn chế nhưng chúng em giúp đỡ nhau rất nhiều. Em hướng dẫn các bạn đọc sách, đọc thơ tiếng Việt, tập hát tiếng Việt.
Em nghĩ, để thế hệ kiều bào trẻ như chúng em sử dụng lưu loát tiếng Việt như sử dụng tiếng nước sở tại, phải kiên trì nói, đọc và viết ít nhất là 2 tiếng mỗi ngày. Việc sử dụng song song 2 ngôn ngữ không hề khó, nhất là khi gia đình là người Việt, sống trong cộng đồng người Việt.
Trường em học yêu cầu sinh viên phải đăng ký học tiếng Anh, tiếng Trung và tiếng Malaysia, mọi người đều sử dụng khá nhuần nhuyễn 3 ngôn ngữ. Bí quyết là chia thời gian sử dụng, đào sâu kiến thức và tìm môi trường để ứng dụng ngôn ngữ đó vào thực tế.
Sau Trại hè, em mong muốn được tham gia dạy tiếng Việt tại các lớp miễn phí để góp phần trao truyền tiếng Việt đến các thế hệ kế tiếp”, Quốc Anh nói.
Hướng đi và kỳ vọng
Dù đạt được những kết quả bước đầu, công tác lan tỏa tiếng Việt tại Malaysia vẫn đối mặt với nhiều thách thức như thiếu giáo trình phù hợp, đội ngũ giáo viên chưa được đào tạo chuyên nghiệp, cơ sở vật chất còn hạn chế và sự phân tán của cộng đồng người Việt khiến việc tổ chức các lớp học trở nên khó khăn.
Trong thời gian tới, cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa giữa các cơ quan trong nước như Bộ Giáo dục và Đào tạo, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài với Đại sứ quán và các hội đoàn để cung cấp giáo trình, đào tạo giáo viên tình nguyện, và hỗ trợ tài liệu giảng dạy.
Đồng thời, việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, thông qua các lớp học trực tuyến, nền tảng học tiếng Việt số cũng là hướng đi cần thiết trong thời đại kỹ thuật số.